Volgens de You Tube video van 10 minuten met deze titel (ondertitel: the digital takeover of the farm) gaat het hard met de greep van grote bedrijven, m.n. techbedrijven op voedsel. Er hebben de afgelopen tijd weer fusies plaatsgevonden tussen voedsel- en zaadbedrijven onderling, maar nu ook tussen financiële reuzen (inversteringmaatschappijen, vermogensbeheerders) en die agrarische bedrijven. Geen concurrentie meer – meer winst. De video gaat ook in op de jacht op data en de robotisering. Is dit een gunstige ontwikkeling? Zo nee, is die nog te keren?
Het is interessant om te horen maar jammer genoeg is de video zelfs met engelse ondetiteling lastig te volgen. De engelse tekst is eronder gezet m.b.v. spraakherkenning, en dat gaat nogal eens mis. Vandaar dat we hieronder een correcte Nederlandse tekst zetten.
00:06 Je bent niet de enige die bezorgd is over de herkomst van ons voedsel, en daar is nu een nieuwe reden voor. Een stille aardbeving verscheurt zachtjes onze voedselsystemen. Deze scheuren lopen helemaal vanaf de digitale reuzen in Silicon valley and Seattle en vage investeringsmaatschappijen op Wall Street, door de industriële voedselketen, naar de zaadbedrijven en het voedsel op je tafel. Of we nu eten verbouwen of verkopen, het zal ons allemaal bereiken via deze scheuren die zich snel vertakken. Wat is er dan precies aan de hand?
Ten eerste hebben er onlangs fusies plaatsgevonden tussen grote bedrijven en de grote zaad- en agrochemische bedrijven zoals Bayer /Monsanto , maar dat is slechts een deel van het verhaal. Gigantische agri-business bedrijven zoals Bayer Cortiva Agriscience* , de Singenta group and BASF gaan nu samen met even machtige bedrijven van BUITEN de voedsel-wereld die het voedselsysteem voor hun eigen voordeel willen inzetten. Reuze ‘asset management companies’ (vermogensbeheerders) waar de meete mensen nog nooit van hebben gehoord hebben aandelen opgekocht in voedsel en landbouw , waardoor ze een enorme invloed hebben gekrgen op de toekomstige ontwikkelingen.
01:29 Een plaatje uit 2016 laat zien dat toen al de vijf grootste investeringsmaatschappijen toen allemaal al een stuk van de vijf grootste zaadbedrijven in handen hadden. Is dat erg? Ja. Dit is een monopolistische praktijk die horizontal shareholding (horizontaal aandeelhouderschap) wordt genoemd, en nu het hele anti-concurrentie proces dat het gevolg is van het samengaan van grote bedrijven versnelt. Daardoor kunnen een handjevol bedrijven de hele wereldwijde voedselketen hervormen naar de wens van de directeuren en aandeelhouders van de bedrijven. En daar hoort de bescherming van kleine boeren en van de volksgzondheid niet bij. Dat betekent dat ze niet met elkaar hoeven te concurreren omdat ze dezelfde eigenaren hebben zodat ze de prijzen omhoog kunnen stuwen en alles wat met voedsel en landbouw te maken heeft duurder wordt voor ’the rest of us’.
2.10 Maar ze zijn niet alleeen geïnteresseerd invoedsel; ook in data. De grote financiële bedrijven investeren in technologie en samen plannen ze hoe ze met data kunnen verdienen. Het begint allemaal met een totale overgang naat geautomatiseerde digitale landbouw. De grote financiële en technologie-bedrijven willen dat de boeren online gaan, of ze dat nu leuk vinden of niet, en er zit van alles in de pijplijn. Die drones, 5g netwerken, wi-fi ballonnen en internet satellieten die uitgerold worden gaan niet alleen over snellere ‘social media’ en poezen-video’s; dat is alleen nog maar de ruggegraat voor ‘digitale landbouw’. In het voedselsysteem zit van alles dat ‘geoogst’ kan worden door de data-reuzen. Het dna van zaden, data over water en bodem, data over het vervoer van producten van de akker naar de fabriek en naar de eettafel, en natuurlijk data over de verkoop van supermarkten aan consumenten. Er zijn al commerciële werkzaamheden aan de gang die gezichtsherkenning toepassen om groepen koeien en varkens te monitoren.
03:43 Andere plannen voor de ‘digitale boerderij’ behelzen het gebruik van ‘remote sensing’ (voelen op afstand’), data ophalen uit de computer, kunstmatige intelligentie, satellieten en drones, tractors zonder chauffeur, en robots. Wie deze data verzamelt krijgt immense machtv en invloed, vooral tegenwoordig nu data gekoesterd worden en en verrhandeld worden voor grote bedragen. Bedrijven die landbouwmachines maken sluiten zich nu ook aan bij ‘big data’ en drones-producenten en bij pesticiden- en zaad bedrijven. Ze investeren in ‘digital tech platforms’ om te zorgen dat ze niet achterblijven nu er een bonanza in het vizier ligt. Wat beekent dit nu voor de boeren? Het ziet ernaar uit dat ze zullen moeten betalen voor (en zich aanpassen aan ) complexe digitale technologie, waarbij hun vaardigheden en hun privacy en beslissingsbevoegdheid verloren gaan, zelfs het recht om hun machines te repareren. Als digitale landbouw een grote vlucht neemt zullen bedrijven waarschijnlijk meer land van boeren afpakken en bossen en biodiversiteit vernietingen. Combines hebben de kleine boeren en landarbeiders al vervangen, en drones an andere digitale technische snufjes zullen dat verergeren.
05:01 Degrote veranderingen in het voedselsysteem vinden niet alleen plaats op deboerderij. Buiten deboerderij zijn enorme internet bedrijven zoals Amazon, Flipkart (= online shopping in India, gr.g.) en Alibaba al aan het rondcirkelen verderop in de voedselketen, boven de online verkoop van voedsel. Ze zijn er steeds beter toe in staat te beïnvloeden wie wat eet en dus wat er op de landbouwbedrijven verbouwd wordt. Meedogenloze bedrijven zoals Amazon staan erom bekend dat ze hele bedrijfstakken neerhalen en miljarden aan belastingafdrachten weten te ontwijken. In 2018 maakte Amazon 11.2 miljard dollar winst maar betaalde geen belasting aan de federale regering van de V.S. Dat is een van de redenen waarom Jeff Bezos tijdens de pandemie de rijkste man van de wereld werd. Amazon en Walmart vechten om de suprematie ind e VS en in India, waar Walmart het Indiase e-commerce bedrijf Flipkart opkocht. (Walmart en Amazon hebben allebei ongeveer eenderde van de Indiase ‘e-commerce’i n handen. ) Alibaba en Tencent vechten om de eerste plaats op de exploderende markt voor de bezorging van voedsselpakketten in China, en in heel Azië en in andere ontwikkelingsgebieden gaan deze ‘retailers’ ook partnerschappen aan met Big Tech bedrijven om toegang te krijgen tot hun automatisering, robotics en spraaktechnologie.
06:20 In feite is Amazon de drijvende kracht in de tech wereld. Het bezit het grootste bedrijf voor computer diensten in ’the cloud’, Amazon Web Services (= AWS) , dat ook kunstmatige Intelligentie en gezichtsherkenning verkoopt. AWS heeft voor Amazon de laatste jaren de grootste bedrijfswinst opgeleverd. Amazon gebruikt het geld dat het verdient met de verkoop van schoenen, boeken en computerdiensten in ’the cloud’ om in te breken bij voedsel en landbouw. China’s Alibaba en Tencent volgen dezelfde koers. De combinatie van AI (kunstmatige intelligentie) met online boodschappen doen brengt Amazon veel voordeel. Het ktijgt waardevolle gegevens over wat wij elke dag eten, kan dat analyseren met AI, en het resultaat gebruiken om ons te profileren en ons met die kennis van ons gedrag zachtjes naar de aankoop van nog meer producten te pushen. Bdrijven maken psychologische profielen die ze gebruiken om ons te manipuleren en onze keuze voorons tebepalen. In feite is de hele voedselketen zoals we die kennen snel aan het veranderen. ‘Big data’bedrijven worden de grote voedselbedrijven en vice versa.
7:39 Het is tijd om dee reuzenbedrijven in stukken te breken en te reguleren, voor de aardbeving die ze in gang gezet hebben niet meer te stoppen is. Ze zijn niet een deel van de oplossing na de pandemie, ook al beweren ze van wel, en het is tijd om de nieuwe technologiën te beoordelen op een inclusieve en tranparante manier, zodat we allemaal kunnen meebeslissen over welke technologiën voor wie worden ontwikkeld, want data – al die opzwellende datacenters vol met nullen en enen en kunstmatige intelligentie – niet echte kennis betekenen, en al helemaal geen wijsheid.
De wijsheid die we nodig hebben om onszelf te voeden is niet te vinden in kunstmatige bedrijfs-intelligentie. Je hoeft Alexa (= praakbesturingssysteem) niet te vragen wat boerenwijsheid en gemeenschapswijsheid is. Plaatselijke en biodiverse boeren- en agro-ecologische voedselystemen bieden het antwoord. De controle decentraliseren en voedselsystemen democratiseren kan onze wereld voeden op een eerlijke en ecologische manier. Het werkt voor boeren, het werkt voor economiën, het produceert voedzaam eten, het produceert biodiversiteit, en het zal pandemiën helpen voorkomen als wij in harmonie met onze omgeving prduceren op een manier die kleine boeren en de boerenwijsheid meer bescherming biedt dan dat het winst oplevert voor Silicon Valley.
Als we in harmonie met onze omgeving en met lokale gemeenschappen leven zullen we er allemaal wel bijevaren.
Video made by ETCgroup.org (Action Group on Erosion, Technology and Concentration). ETCgroup monitors the impact of emerging technologies and corporate strategies on biodiversity, agriculture and human rights.
* (noot, Greet G.: Cortiva Agriscience is het spinoff landbouwbedrijf dat voortgekomen is uit de fusie van Dow met DuPont, zie https://european-seed.com/2019/03/for-the-big-4-the-revolution-is-now/ )