8 januari werd op NPO2 de documentaire ‘Green Gold’ vertoond, over biobrandstoffen. Hier de link voor degenen die hem gemist hebben , en voor degenen die op een rijtje willen hebben hoe het ook weer zat vatten we hieronder de film samen met verwijzing naar de tijdstippen in de film.
Start: President Lula, Brazilië: ‘biobrandstoffen zulllen de armoede in de wereld verminderen’. Bush: ‘Als je afhankelijk van olie bent is dat een veiligheids-issue, dus we gaan voor de biobrandstoffen’. Commentaarstem: Is het wel verstandig? Kan onze planeet het aan, onbeperkt auto’s laten rijden? We moeten naar nieuwe manieren van transport, want de planeet is aan het opwarmen.
4.00 min.: in 2006 zei EU Commissaris mevr. Mariann Fischer Boel (landbouw) : ‘Ik ben heel blij dat de commissie vanmorgen besloten heeft biobrandstoffen te gaan bijmengen met benzine. Dit is van groot belang voor het klimaat, en voor de ‘diversificatie’ van de landbouw. ‘
Rond 2000 was er sprake van overproductie: boeren wisten niet waar ze met hun productie moesten blijven. De regeringen wisten het antwoord: koolzaad, soya, palmolie gemengd met benzine wordt bio-ethanol, met diesel wordt het bio-diesel genoemd. In Europa werd koolzaad eerst geteeld voor olie voor huishoudelijk gebruik, na 2006 voor bijmenging (5 tot 7%) in diesel en benzine. De teelt verdriedubbelde. De prijs was heel laag want die moest gelijk of lager zijn dan olie, en olie was al goedkoper dan mineraalwater. Oliemaatschappijen gingen op zoek naar iets nog goedkopers: palmolie!
7.00 min. Tim Searchinger, prof in Princeton, was de eerste die aan de bel trok: ‘Waar moet dee grondstoffen allemaal vandaan komen? Hoeveel wil Bush gaan produceren? En nu Eruopa ook nog! O my God!’
De firma NESTE nam zich voor de grootste te worden Ze bouwdende de grootste raffinaderij voor biobrandstoffen ter wereld in Rotterdam. (Wel nog een stuk kleiner dan gwone olieraffinaderijen). Timmermans was enthousiast. Milieuvriendelijk!
12.00 min. 2 landen aan de andere kant van de wereld zijn ervan overtuigd dat zij kunnen leveren wat gevraagd wordt: Indonesië en Argentinië. Dit gaat meer opbrengen wat de palmolie en soja tot nu toe opbrachten.
14.00 min. Beelden van kaalgeslagen land in Argentinië. ‘Het wordt veel te warm, we verbranden nu het bos weg is. Ze vernietigen alles. Het bos wardt omglehakt en in lange strips neergelegd die in brand worden gestoken, die strips branden wel 20 dagen. Vanaf 2007 kwamen ze hier GMO soja aanplanten. Ze komen met de politie en bulldozers, maar hebben geen papieren. Ze stelen ’s nachts ons vee.’
20.00 min. Iemand van de universiteit van Rosario in Argentinië: Van het gebruik van 17 miljoen liter pesticiden in de jaren 60 zijn we naar 230 miljoen liter gegaan. (22.00 min.) Moeder met kind: ‘We hadden hier honing, plukten vruchten. Nu is het kaal, te warm, er is teveel wind, we kunnen niets meer produceren.’ Boeren van gezinsbedrijven staan machteloos.
24.00 min. Er zijn verliezers maar ook winnaars. Argentinië, is de grootste exporteur van biobrandstoffen en verkoopt die aan Europa, de grootste markt van de wereld. Biobrandstoffen leiden tot grondspeculatie en voedselspeculaties. Voor soja wordt rond 2007 de hoogste prijs betaald in 34 jaar. De prijs van tarwe verdubbelde. Dit leidde tot hoge voedselprijzen en voedsel rellen. Het voedsel werd dus afgepakt ten voordele van een volle benzinetank. Dit schiep een gevaarlijke link tussen de landbouwmarkt en de energiemarkt. Inmiddels is de landbouwmarkt er nu van afhankelijk.
28.00 min. Europese boeren zijn nu afhankelijk van speculanten. Graan wordt wel 5-6 keer verhandeld voor het bij de volgende eigenaar belandt. Boer: ‘Nu zijn we afhankelijk van de olieprijs. Nu die daalt krijgen we veel te weinig voor onze koolzaad etc. Maar als die markt helemaal zou verdwijnen zouden we met overschotten blijven zitten, dat gaat pijn doen’.
30.00 min In noord-Italië zijn boeren overgenomen door grote spelers. ENI heeft daar de grootste raffinaderij van Italië gebouwd. Federico Fossati, zelf agrarisch ondernemer, organiseerde de boeren en liet een oliepijpleiding naar de ENI raffinaderij leggen,‘ Maar de macht van de bedrijven is zo groot, je hebt hun prijzen maar te accepteren. En die zijn nu heel laag, nu de olieprijs laag is. Het echt goedkope groene goud wordt niet in Europa gekweekt. ‘
32.00 min. Dat is in Indonesië. Markc-Olivier Hermann, van Oxfam: Er is geen enkele plant die kan concurreren met palmolie. Dus er kwam een prijzenoorlog om de Europese boeren te beschermen. De strijd concentreert zich in Bussel. De lobby van de biobrandstoffen producenten is even sterk als de tabakslobby; er zijn 120 lobbyisten voor de biobrandstoffen in Brussel. Er wordt € 5 miljoen besteed aan de beïnvloeding van het wetgevingsproces. In 2013 ontbrandde er een prijzenoorlog tussen Europa aan de ene kant en Argentinië en Indonesië aan de andere kant. Europa nam ‘anti-dumping maatregelen’, want ‘Indonesië en Argentinië gaan onder onze prijs zitten, ze vroegen een lagere prijs dan voor de landbouw-soja’. De lobby won, dus de invoer van biobrandstoffen uit Argentinië stopte. Hun raffinaderijen werden een voor een gesloten.
36.00 min. Na de economische crisis verscheen er een miljoen gebruikte kookolie op de europese markt in 6 maanden tijd. Waar kwam die zo ineens vandaan? Die olie werd door tankers op zee opgestookt. De prijs van biodiesel daalde omdat er een nieuwe concurrent was verschenen. ‘Europa bepaalt de prijs, niet Argeninië of Indonesië. Het was duidelijk de bedoeling om de toevoer uit Argeninië te stoppen’, aldus een argentijnse lobbyist.
37.00 min. In 2016 wilde het Europese maatschappelijk middenveld (‘civil society’) het gebruik van biobrandstoffen stoppen. Caroline Lepage (ex-minister van milieu in Frankrijk, in 2016 lid van het EU parlement voor de Groenen) wilde de bijmenging van biobrandstoffen stoppen. Gebruik van biobrandstoffen zal volgens haar leiden tot een nieuwe klimaatramp. Ze vraagt de EU om de bijmenging terug te brengen tot een lager percentage. (Op 40.00 min. : Bas Eickhoot, ook van de Groenen: ‘Zelfs als we het over 1% bijmenging hebben is dat heel veel land. We moeten niet over percentages praten maar over hectares.’)
39.00 , in Indonesië: Oorspronkelijke bewoners: ‘Ons land is in brand gestoken. We stikten bijna. Het land is van de staat maar wij hadden met totems aangegeven wie welk land gebruikte. Die totems zijn verbrand, we kunnen nu niets meer bewijzen. We konden ons niet verstoppen en hebben gedaan wat de agenten vroegen. Ze hebben ons verjaagd. Men zegt dat boeren blij zijn met de oliepalm-plantages. Dat is niet waar! Nu wonen we hier. Slechte huizen en grond die niet te bewerken is. We hebben honger. De spelers zijn nu grote financiers. Van land dat nu van één eigenaar is zouden wij met 400 gezinnen makkelijk kunnen leven, en nog duurzaam ook. ‘
41.00 min.: Corinne Lepage houdt haar speech in het EU parlement. Ze voelt aankomen dat ze het gaat verliezen en wil de stemming afblzen. De zaal zit vol lobyisten, en andere parlementsleden protesteren. De stemming gaat door en ze verliest: één stem te weinig! Parlementsleden zijn omgegaan door de lobby, bijvoorbeeld de duitsers in haar eigen groene fractie. Eruoppa gaat nog minstens twee jaar door met bij-mengen.
53.00 min. Arbeiders in Argentinië hebben de politie verjaagd, maar ze kwamen terug een doodden de broer van de leider, die zich nu schuldig voelt. Maar hij gaat door.
56.00 Eickhout: Biobrandstoffen kan nog steeds werken. We hebben teveel gefocust op één technologie. We moeten inzettten op ‘decarbonisation’ (van de verschillende fossiele brandstoffen af), en dan verschillende opties bekijken.
58.00 min De Deense directeur van ‘Novozymes’ komt in beeld: ze ontwikkelen brandstof-moleculen. Geschikt voor veel kleine leveranciers die lokale gemeenschappen bevoorraden. Het is een race tegen de tijdom tot resutaten te komen.
59.00 min. Bas Eickhout: ‘Elke transitie is een power struggle. De eigenaren van de markt zullen altijd vechten tegen nieuwkomers.’ Nu werken de oliemaatschappijen en de biobrandstoffen – industrie samen tegen de nieuwkomers; de tweede generatie brandstoffen en vooral elektriciteit. De directeur van BP klaagt over de hoge belastingen op benzine, terwijl elektriciteit geen belasting betaalt. (1.06 min. 🙂 Ondertussen hebben de lobbyisten voor ‘second generation biofuels’ in Brussel het nog steeds moeilijk. De oliehandel (én de biobrandstoffen handel, die zich met moeite overeind houdt) neemt alle ruimte in en schrijft de wet voor. De landbouwlobby steunt hen, en de conservatieven (de PPE, de christendemocraten) lopen altijd aan de leiband van de landbouwlobby.
1.07 Finland: in Lappeenranta , bedrijf UPM : een papierfabriek die overschakelt van papier , waar geen grote markt meer voor is, naar dennenolie, een residu van papierpulp. (80% reductie van de uitstoot van broeikasgassen vergeleken met olie). Ze winnen in 1015 de biofuels- award. De olie-industrie lacht erom: te klein.
1.10 min.: In Italië heeft Ghisolfi, van een groot chemie bedrijf, als eerste ingezet op 2e generatie biobrandstoffen. Hij ging voor riet ( Arundo Donax, ‘Provencaals riet’). Agrarisch ondernemer Fossati werkt met hem samen en heeft 100 ha aangeplant. Hij hoopt ooit nog eens 6 of 7.000 ha. aan te planten. ‘We hebben al eenn pijpleiding naar de fabriek aangelegd. Het riet groeit 18 jaar, je hoeft er verder niks mee aan te doen. We hebben geen last van onkruid want het is zelf onkruid. Boeren willen het niet, want het woekert en is niet zo makkelijk te verwerken als stro. Maar dan (1.17 min.) : prijsdaling! eerst bracht het 100 dollar op, nu slechts 30. De heer Ghisolfi heeft zelfmoord gepleegd en Fossatie heeft zijn 100 ha omgehakt.
1.18 april 2016: de EU publiceert onder druk van de NGO’s een rapport dat ze 2 jaar in een la hebben laten liggen: biodiesel staat 1-4% meer broeikasgas uit dan diesel! Dat betekent zoveel als 12 miljoen meer auto’s op de europese wegen. Het medicijn blijkt erger dan de ziekte. Oerbossen zijn geweken voor monocultures, we laten onze kinderen verwoest land na. Searchinger: Europa lijkt dezelfde fout te gaan herhalen in de volgende ronde wetgeving. Dat geeft de boodschap af: hak je bossen maar om, dat is o.k. als het voor biobrandstoffen is .
1.21 min.: Bas Eickhout : de jonge generatie hoeft geen auto meer, ze delen soms wel een auto. En er zijn nu elektrische fietsen. De auto is niet zo populair meer. Hoe gaan we de verandering in het transport een zet geven? Mensen zijn gewoontedieren. Ook de fabrikanten. De vraag is: zal de verandering snel genoeg gaan? Misschien, als individuele en lokale initiatieven niet in de kiem gesmoord worden door de – a; dan niet ‘bio’- brandstofreuzen.
Film van Sergio Ghizzardi, duur 83 minuten. Doimino pictures, mogelijk gemaakt door de EU.