Onlangs kwam de enorme kippenfabriek MHP in het nieuws. Verslaggever Wessel de Jong deed voor de NOS verslag vanuit Lviv en bezocht MHP. Over dat bedrijf hadden we op deze website in 2019 al geschreven – in ongunstige zin. Dus we gingen vergelijken.
Eerst enige passages uit het stuk op de NOS website, daarna passages uit 2019 waarin zowel de toenmalige voorzitter ven de Nederlandse Pluimveehouders, Hennie de Haan als de plaatselijke bevolking hun hart luchtten over de megafarm.
NOS nieuws 27 maart 2022, door verslaggever Wessel de Jong, vanuit Lviv:
Onze chauffeur schudt nee en haalt zijn voet niet van het gas. Hij wil absoluut niet stoppen om opnames te maken van een paar gigantische graansilo’s, even ten westen van de Oekraïense stad Lviv. Veel te riskant. De silo’s zijn namelijk ongetwijfeld een strategisch object; beelden zouden de Russen kunnen helpen bij het bepalen van doelwitten. We zijn al wel verschillende keren gecontroleerd door mannen met kalasjnikovs, nadat verontruste burgers alarm hadden geslagen over ons. De Oekraïense tv waarschuwt permanent voor diversanty, saboteurs.
Immens conglomeraat
Toch ligt het dorpje Roedky er keurig bij. Daar bevindt zich een van de vele vestigingen van landbouwbedrijf MHP, het grootste van Oekraïne. Myronivsky Hliboproduct heeft vestigingen in het hele land en ook verder in Europa. MHP beheert de hele kippenketen, van maiskorrel tot kippenfilet. Er werken in totaal 26.000 mensen. De vestiging die wij bezoeken, met honderd mensen, is slechts een klein schakeltje in dit immense conglomeraat.
In de omgeving van Roedky bewerken die samen maar liefst 18.000 hectare grond, met een modern ogend park van landbouwvoertuigen. In totaal heeft MHP ongeveer 1 miljoen hectare grond (ter vergelijking: heel Nederland beslaat iets meer dan 4 miljoen hectare landbouwgrond). “Zodra we de gelegenheid krijgen, zullen we zaaien. Maar als de oorlog nog verder gaat, weten we niet wat er gaat gebeuren.”
‘Nu al gigantische schade’
Nu is ook al veel gebeurd. De lokale directeur Bogdan Skabara staat hoofdschuddend voor een kaart van Oekraïne met daarop alle MHP-vestigingen. “In Soemy is een hele basis vernietigd.” Die stad ligt in het noordoosten, waar hard wordt gevochten. “Bij Kiev is onze hele opslag met kipproducten verloren gegaan door Russische beschietingen. De schade is al gigantisch.”
MHP levert graan en kip aan landen in Afrika, het Midden-Oosten en Europa. Maar het bedrijf kan zijn producten nauwelijks meer exporteren, omdat er op weg naar en rond de Zwarte Zeehavens Marioepol en Odessa wordt gevochten. Het bedrijf maakt daarom nu een snelle draai. MHP voedt nu het eigen land, in plaats van de wereld. De kip gaat nu naar het leger en de bevolking, die in de kapotte steden niet meer voor zichzelf kan zorgen. De miljoenen mensen die op de vlucht zijn krijgen ready-to-eat-chicken. Om die te kunnen leveren, wordt de productie in plekken als Roedky flink opgevoerd.
MHP draait nu verlies, maar dat kan het hebben; het conglomeraat heeft wel wat reserves. De eigenaar is Joeriy Kosioek, een Oekraïense oligarch en miljardair die volgens Forbes eigenaar is van een privéjet, een superjacht en een Lamborghini. Allemaal vergaard sinds 1998, toen hij met tien werknemers een kippenbedrijf startte. De lokale directeur Skabara : “Wij hebben ook een bedrijf in Nederland.” Skabara sorteert zijn lippen dan langzaam voor op een voor hem ingewikkelde plaatsnaam: ‘Veen-en-daal’. Daar zit MHP BV, importeur van Oekraïens kippenvlees. In Veenendaal leven ze nu intens mee met hun collega’s in Oekraïne. MHP never gives up, staat op de LinkedIn-pagina van de Nederlandse MHP-directeur Folkert Thasing.
Uit een bericht op deze website uit 2019, overgenomen uit ‘ Down to Earth’, het blad van Milieudefensie:
Voorstanders van het referendum in 2014 hoopten dat Oekraïense exportbedrijven gedwongen zouden worden aan de hogere Europese duurzaamheids-standaarden te voldoen. Vier jaar later leidt de enorme groei van de Oekraïense kippengigant MHP tot steeds meer protest. Onder Europese kippenboeren én onder Oekraïense dorpelingen.
Myronivsky Hilboproduct (MHP) is een enorm bedrijf dat voor de hele keten catert. Het heeft ook een supermarktketen, een eigen buslijn en een crematorium.
De kern van het bedrijf bestaat uit tientallen kippenstallen die verspreid liggen door het heuvelachtige landschap. Eigenaar Yuri Kosyuk is met een geschat vermogen van ruim anderhalf miljard dollar één van de rijkste mannen van Oekraïne. Kosyuk wil zich gaan richten op de export en zoekt daarvoor kapitaal. In 2008 brengt hij MHP naar de Londense beurs en ontvangt hij een reeks miljoenenleningen van de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD), de Wereldbank, de Europese Investeringsbank (EIB) en van Nederlandse banken als ING en Rabobank. Met al die investeringen wil Kosyuk de productie verdubbelen. In eerste instantie gaan de kippen van MHP vooral naar Rusland en het Midden-Oosten. Maar dankzij het associatieakkoord lonkt nu ook de Europese markt
Kippenstront
Dubbel zoveel kippen betekent ook dubbel zoveel kippenstront. Met die stront kan energie worden opgewekt, en daarom wil Kosyuk een grote biogasinstallatie bouwen in de provincie Vinnyzja. Om dat project te financieren klopt hij nogmaals aan bij de EBRD (European Bank for Reconstruction and Development). Eind 2017 krijgt MHP een nieuwe lening van 25 miljoen euro – uit een investeringsfonds voor klimaattechnologie voor bedrijven.
In Vinnyzja krijgen de mensen echter genoeg van het immer uitdijende kippenbedrijf. Boeren uit drie verschillende dorpen dienen begin juni 2018 een officiële klacht in bij de geschillencommissie van de EBRD. De Amerikaanse advocate Caitlin Daniel staat de dorpsbewoners juridisch bij. Zij werkt voor de Amerikaanse ngo Accountability Counsel: een organisatie gespecialiseerd in conflicten tussen grote bedrijven en lokale gemeenschappen. Het is geen gemakkelijke klus, verzucht ze: “Eén van de grootste problemen waar we keer op keer tegenaan lopen is het gebrek aan informatie. Daarom is het eigenlijk onmogelijk vast te stellen of MHP voldoet aan de Europese normen of niet.”
Vervuilde waterbronnen
De dorpelingen klagen over langsdenderende vrachtwagens, verkeersoverlast, stank, daling en vervuiling van het grondwater door de kippenmest (er is nog geen waterleiding). Milieuexperts hebben een toename van stoffen als nitraat en ammoniak in de waterbronnen gemeten. Hard bewijs is er echter niet: het bedrijf staat geen watermetingen toe op door hen gepacht land.
In 2016 mag het land in totaal zestienduizend ton kipfilets naar de EU exporteren. Binnen slechts drie maanden wordt dat hele quotum volledig opgebruikt door MHP alleen. Ook weet MHP te achterhalen dat het importquotum níet geldt voor vlees met botten. Daarom opent MHP een fabriek in Veenendaal waar het, samen met Jan Zandbergen BV, Oekraiense kippenkarkassen tot Nederlandse filets verwerkt. En zo kan MHP opeens zonder enige beperking naar de EU exporteren. Zelfs de Europese Commissie signaleert dat het volume kippenkarkassen dat Europa binnenkomt gestegen is van niets in 2015 tot 27.000 ton in 2017. MHP weet de handelsregels handig te omzeilen, tot woede van Europese pluimveehouders.
Hennie de Haan van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP) hekelt naast concurrentievervalsing en consumentenmisleiding ook het gebrek aan toezicht en transparantie in Oekraïne. “Bedrijven die op zo’n schaal produceren, brengen pluimvee zo snel mogelijk op slachtgewicht met zo min mogelijk voer. Nederland is juist een voorloper als het gaat om verduurzaming”, beweert De Haan. “Minder dieren per vierkante meter, een trager groeiend ras, steeds vaker daglicht en een overdekte uitloop. Maar verdere verduurzaming wordt volledig lamgelegd als wij moeten concurreren met goedkope kip uit Oekraïne.” Met name de klimaatlening is de pluimveehouders een doorn in het oog. “Wij moeten steeds duurzamer produceren, maar tegelijkertijd geeft de EBRD geld en advies aan buitenlandse conglomeraten als MHP. Alle vooruitgang in Europa wordt teniet gedaan door investeringen in zo’n ontransparante moloch. In een land waar milieuwetten slecht worden afgedwongen.”
Inmiddels zijn er tot in het Europese Parlement aan toe vragen gesteld over de aanklacht van de boeren uit Vinnyzja.
……………………..
Wij hebben navraag gedaan bij het huidige bestuur van de NVP over de huidige situatie. “Op dit moment leven we vooral mee met de bevolking van Oekraïne, en hebben we andere zaken aan ons hoofd zoals de vogelgriep. In het algemeen is er Nationaal en Europees nog steeds aandacht voor een level playing field voor onze boeren. En als we in Europa extra eisen stellen aan onze boeren, dan moet de grens dicht voor voedsel dat niet aan onze eisen voldoet. Geen nationale koppen op Europees beleid!