De grote schaal waarop de buitenlandse agribusiness opereert in Afrika bedreigt het voortbestaan van kleine boerenbedrijven. Een kantelpunt, maar er komt een tegenbeweging op gang. Drie aanvoersters van de strijd voor de voedsel-toekomst zijn Professor Mary Abukutsa-Onyango (Kenia), Janet Maro (Tanzania) en Mariam Mayet (Zuid Afrika)
Het zal niemand verbazen dat de hoofdspelers in dit drama Monsanto, Unilever, Diageo, Cargill en hun collega’s zijn. Ze hebben allemaal sub-Sahara Afrika met zijn vruchtbare land en groeiende consumentenmarkten gespot als een gouden kans, klaar om geplukt te worden. Veel Afrikaanse regeringen volgen hun agenda, om verschillende redenen. En veel jongeren roepen om Kentucky Fried Chicken en Subway als aansluiting bij de wereld- (d.w.z. Amerikaanse) cultuur, maar anderen doen mee aan bewegingen die echt voedsel willen promoten en beschermen.
Wat betreft de voedselzekerheid: tussen 1991 en 2011 nam de voedselproductie in de regio met 10% per persoon toe, maar toch is de ondervoeding in die jaren toegenomen met 40 %. En dan is er nog de klimaatverandering. Als er ergens in de wereld een kans is om natuurlijke, kleinschalige biologische voedselproductie en distributie te combineren met schone technologie dan is het wel in Afrika.
Professor Mary Abutukutsa-Onyango is tuinbouw-professor aan de Jomo Kenyatta University in Kenia.
Zij pleit al twee decennia voor de consumptie van lokale Afrikaanse groenten, zoals de voedzame ‘jute mallow’, de ‘spinplant, en de amaranthus. ‘Die geven je een gezonde oppepper waarbij spinazie bleek afsteekt’, zo legt ze uit, zo legt ze uit. De eerste tien jaar was het een moeilijke strijd maar nu krijgt ze erkenning en heeft een paar prestigieuze prijzen gewonnen. Ze heeft recepten geschreven en een zadenbedrijf heeft de zaden nu voor het eerst in voorraad. ‘Het is tijd dat we onze inlands voedsel weer gaan eten, inlandse groentes hebben hun verdiensten’.
Prof. Abukutsa
Mariam Mayet is de directeur van het Afrikaanse Centrum voor Bioveiligheid in zuid Afrika.
Zij strijdt al vanaf de jaren 90 tegen genetisch gemanipuleerde zaden en voedsel en ze heeft daarvoor dit centrum opgezet. Zuid Afrika is in tegenstelling tot andere Afrikaanse landen al hard op weg naar industrialisering van de landbouw. ‘Een paar grote jonghensmaken de dienst uit wat betreft markten en de pijzen’, zet Mayet. Oplossingen zijn niet makkelijk, maar toegang tot land en water horen daar wel bij. En eigenlijk zijn straatverkopers die vaak verjaagd worden nu juist degenen die verse lokale producten nog binnen bereik brengen van de mensen die lange uren moeten reizen naar hun werk.
Het begrip ‘voedselzekerheid’ wordt vaak gebruikt als een soort Trojaans paard waarmee veel landen worden overgehaald om de bittere pil maar te slikken en overnames door buitenlandse firma’s en druk op kleine boeren om over te stappen op GMA zaken en kunstmest toe te staan, hoewel dat vooral de kas van de fabrikante n en de patenthouders spekt. ‘Wij zien de New Alliance en AGRA als de voornaamste middelen waarmee de grote bedrijven hun doel bereiken. Wij willen niet gezegd worden wat we moeten telen, wij willen diversiteit en voedselsoevereiniteit.’(N.A. = vrijhandsverdrag tussen westen en 8 Afrikaanse landen, ACCRA 2009: zero hunger initiative, tussen Ecowas en westerse landen en geldschieters als Bill Gates)
Maryam Maret
Janet Maro heeft ‘Duurzame Landbouw Tanzania’ opgericht.
Biologische landbouw betekent voedselsoevereiniteit: onafhankelijk zijn van kunstmest en bestrijdingsmiddelen uit de winkel. Het was wel lastig dat mensen haar eerst niet serieus namen omdat ze kwam liften in plaats van in een eigen ‘bakkie’ te rijden. Maar nu
Zie foto bij het bericht, en zie hieronder filmpje VIDEO 15 minutes: Hoe drie kleinschalige boeren ontsnapten aan de armoede, honger en afnemende opbrengsten nadat ze hadden leren boeren op de biologische manier. Voor het volledige (engelstalige) artikel zie this Africa, warior queens battle Africa’s food future. Onderaan dat artikel links naar andere artikelen.