Eindelijk aandacht voor eiwitteelt, maar NAV mist het verdienmodel

15 september stuurden de NAV en de TcV (Transitiecoalitie Voedsel) een brief naar de Tweede Kamer (cc minister Schouten) over de eiwitteelt (teelt van veldbonen, luzerne, lupinen etc.)

Enkele fragmenten: 

Het kabinet en de Tweede Kamer hebben herhaaldelijk gepleit voor het vergroten van de consumptie van plantaardige eiwitten in ons dieetpatroon. In combinatie met het stimuleren van meer productie in Europa van meer plantaardige gewassen voor menselijke consumptie. In de kringloopvisie wordt ook gepleit voor meer eiwitproductie in Europa voor veevoerproductie.

In de huidige GLB periode hebben wel andere landen via een premie een stimulans gegeven aan de teelt van eiwitgewassen, maar Nederland niet omdat ons kabinet van mening was dat gekoppelde betalingen in het GLB niet wenselijk zijn.  (n.b. nu wordt de subsidie gekoppeld aan het aantal hectares die een boer heeft. ‘Vroeger’ konden ze ook gekoppeld worden aan bepaalde teelten, maar daar voelt de regering niet voor, omdat de WTO dit ontmoedigt  (wegens oneerlijke concurrentie met het buitenland, geen ‘gelijk speelveld’.)   

DE NAV en TcV vragen om een uitzondering te maken voor eiwitteelten, omdat
– De subsidie slechts laag is
andere  EU landen ook die teelt subsidiëren.
– In de Landbouwraad van oktober is besloten dat ook de komende 7 jaar gekoppelde betalingen mogelijke blijven in de EU,
– een financiële prikkel heeft ook een signaalfunctie: veredelingsbedrijven en potentiële verwerkers gaan daar op inspelen. Daarmee kan gewerkt worden aan een ketenontwikkeling. De ontwikkelingen in die teelt hebben heel lang stil gelegen. 
– er moet een verschuiving plaats vinden van dierlijk naar plantaardig eiwit
– Deze gewassen hebben een lage stikstofbehoefte en daarmee ook een lagere broeikasgasemissie dan andere  akkerbouwgewassen.
– Ze leveren een grote bijdrage aan de bodemvruchtbaarheid.
– Deze gewassen kunnen een bijdrage leveren aan de vergroting van de biodiversiteit.
– De eiwit grondstoffen voor humane en dierlijke voeding hoeven niet meer van de andere kant van de wereld gehaald te worden en levert dus een bijdrage aan de klimaat doelstellingen.
– Volgens de gedachten van de kringlooplandbouw moeten we alles zoveel mogelijk lokaal aanvoeren en afzetten en daarvoor is de teelt van eiwitgewassen in ons land onontbeerlijk.

Omdat de teelt van de eiwitgewassen op dit moment voor de akkerbouwer niet kostendekkend is, komt die teelt niet van de grond.
Om de teelt te stimuleren moet de marktprijs in de EU omhoog. De beste manier hiervoor zou een heffing op import soja zijn. Vanwege de regelgeving binnen de WTO kan dat niet, in ieder geval niet op korte termijn. 
Een andere mogelijkheid om de teelt kostendekkend te maken is een hectare- premie en gelukkig biedt het GLB deze mogelijkheid ook. Diverse EU-landen maken er al gebruik van. Teelt van veldbonen, erwten en lupines vindt bijvoorbeeld in Duitsland al wel op grotere schaal plaats, in Flevoland is het sleuren en slepen om krap 30 hectare veldboon bij elkaarte schrapen zodat we met steun van provincies een keten op kunnen gaan bouwen. En dat terwijl er vanuit de verwerking tot bijvoorbeeld vleesvervangers (VION) op korte termijn een marktvraag in Nederland ontstaat met ruimte voor meer dan 1.000 hectare, maar die met de huidige prijzen niet in Nederland geteeld gaan worden. Hier dreigen we echt een enorme kans te missen op het gebied van enerzijds bodemkwaliteit, biodiversiteit en emissiereductie en anderzijds een mooie economische versterking van de Nederlandse agrarische economie. Dat mag niet gebeuren.

Nederlandse Akkerbouw Vakbond Transitiecoalitie Voedsel
Teun de Jong Willem Lageweg

(deze brief is ingekort, en de volgende bericht ook.)

AL EEN WEEK LATER (23 dec.) WAS ER RESULTAAT:

De Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) kan zich grotendeels goed vinden in de Nationale Eiwitstrategie (NES) die gisteren is gepubliceerd door het Ministerie van LNV. Wij vinden veel van onze punten terug in het document. 

Er zijn wel zaken die meer aandacht behoeven wat ons betreft. ….. De Nationale eiwitstrategie noemt de heffingsvrije import nu eenmaal een gegeven, waarbij minister Schouten het wat ons betreft bij voorbaat al opgeeft om hier iets aan te veranderen. …

Een andere mogelijkheid om een verdienmodel te creëren wordt ook zonder uitleg terzijde geschoven, nl. de gekoppelde steun binnen het GLB. ‘Nederland is nu eenmaal tegen gekoppelde steun’ behoeft wat ons betreft onderbouwing. Deze houding is namelijk juist funest voor een gelijk speelveld binnen Europa en een verdienmodel.

De NAV ondersteunt dat er zeker een toekomst is voor de teelt van eiwitgewassen. In onze toekomstvisie, opgesteld samen met de leden (zie NAV toekomstvisie), komen eiwitgewassen ook naar voren als goede kans om het bouwplan te extensiveren en de akkerbouw te verduurzamen. Maar wij hebben in de toekomstvisie ook doorgerekend dat het een sterke afname van het saldo voor de boer betekent en dat geeft meteen aan waarom de teelt moeilijk van de grond komt.

…..Dat de huidige vergroeningsregeling waarin eiwitgewassen meetellen niet werkt, heeft te maken met het verbod op gewasbeschermingsmiddelen, waardoor de opbrengst door ziekten en onkruid zo laag wordt dat de teelt zelfs met de vergroeningspremie niet rendabel wordt. Toestaan van gewasbescherming in eiwitteelten die meetellen in de vergroening, samen met een vorm van gekoppelde steun moeten daarom wat ons betreft aan deze Nationale Eiwit strategie worden toegevoegd. Met daarnaast inzet in Brussel tegen de heffingsvrije import.

Bron: www.nav.nl