Aldus Jonathen Latham PHD in the Independent Science News. Hier volgt een samenvatting en vertaling van zijn artikel. Of de discussie nu gaat over ‘brengt ‘biologisch wel genoeg op’ of over het milieu en het klimaat: altijd komt die dooddoener: maar we moeten 9 miljard mensen gaan voeden in 2050!’ Kopt dat wel?
Zie link de Jonathen Latham PHDvoor het hele artikel, ‘How the Great Food War will be won’, inclusief noten en bronnen. Een samenvatting:
Het lijkt goed nieuws: Onderzoekers uit India hebben aangetoond dat biologische landbouw haast evenveel op kan brengen als landbouwmethodes waarbij veel bestrijdingsmiddelen gebruikt worden. Andere onderzoekers uit Berkeley, California, zijn tot dezelfde conclusie gekomen, en het nieuws is enthousiast ontvangen. Maar pas op: ook deze discussie leidt tot de valkuil van die ene allesoverheersende vraag: hoe produceer je genoeg voedsel? Wat de grote spelers in het voedselsysteem je willen laten geloven is dat alleen zij genoeg kunnen produceren voor de toekomstige generaties. Daarmee suggereren ze dat de niet-industriële methodes, zoals agro-ecologische methodes, of SRI rijst, of lokale en gezinslandbouw, of biologische productie, de wereld NIET kan voeden. En dat de agribusiness vóór de wetenschap en de vooruitgang is, en de andere visie dus tégen. Al tientallen jaren is de noodzaak om meer voedsel te produceren gepresenteerd als een ijzeren wet.
Het is hetzelfde liedje op de websites van Monsanto and Cargill and Syngenta and Bayer, en hun kompanen: het US Farm Bureau, de boerenorganisaties, de veevoerindusrie, de Bill and Melinda Gates Foundation, The Rockefeller Foundation, USAID, en de internationale onderzoeksinstituten zoals (CGIAR),en nu zelfs van de NASA: wie moet de verwachte 9 of 10 miljard mensen voeden in 2050?
De echte voedselcrisis is echter de overproductie. Er is nooit een voedseltekort geweest en dat zal er ook nooit zijn: er is in de meeste werelddelen meer dan genoeg voedsel. In Goot Brittannië gaat de helft van al het voedsel op de akkers naar biobrandstof, wat eigenlijk een poging is om van het teveel aan landbouwproducten af te komen. Het enige land dat niet veel overschot heeft is China, maar dat exporteert desondanks ook voedsel, en het produceert bovendien 30% van de wereldwijde katoenoogst. Het enige andere land dat geen voedseloverschot heeft is Bangladesh, maar daar produceren de boeren weinig rijst vanwege de te lage prijzen. Volgens experts van de Wereldbank is er momenteel al genoeg voedsel voor 14 miljard mensen – meer dan we ooit nodig zullen hebben. De graanschuren puilen uit, oogsten worden verbrand voor biobrandstoffen, de prijzen zijn te laag, en boeren trekken naar de stad; allemaal vanwege de overproductie.
Het project ’industrialisering van de voedselproductie’ is nog lang niet af en nu al veroorzaakt het veel schade aan milieu, water en de biodiversiteit, het leidt tot immigratie etc.; we zijn op weg naar een onbewoonbare planeet. En dan noemen we nog niet eens de miljarden aan kosten die afgewenteld worden op de maatschappij (‘geëxternaliseerde’ kosten ), en de kosten van subsidies.
De voedselbeweging moet de aanname dat industriële productie nodig is nu eens gaan doorprikken, en duidelijk maken dat bestrijdingsmiddelen en GMO’s er alleen maar zijn om winst op te leveren voor de voedselketen. Blijf dat zolang herhalen tot de bewering dat er te weinig voedsel is op de lachspieren gaat werken!
Als de boodschap dat er meer dan genoeg eten is eenmaal is aangekomen ligt voor de voedselbeweging de weg vrij om nauwer samen te werken met die gezondheids-organisaties, activisten voor het klimaat , milieu-organisaties en ontwikkelingsorganisaties die zich nu vanwege die voedselcrisis vaak nog voor het karretje van de agribusiness laten spannen. Voor de agribusiness is de leugen over het voedseltekort cruciaal want die maskeert waar het hen werkelijk om gaat. Maar als het rookgordijn is opgetrokken kunnen familiebedrijven en ecologische methodes zich gaan ontwikkelen, wat goed is voor de gezondheid en voor de veerkracht van gemeenschappen, en voor financiële en democratische onafhankelijkheid en culturele en ecologische diversiteit.
Wat is daarvoor nodig? Ten eerste moet men voor de bewijslast de feiten paraat hebben: Latham noemt hiervoor een aantal titels en schrijvers. Ten tweede moet men zich realiseren wat voor mentale processen er spelen. De schrijver haalt de filosoof Michel Foucault aan die stelt dat kennis macht is, maar dat de kenniswerkers anderzijds ook de macht naar de ogen kijken en er dus door vervormd worden. Ook haalt hij Bernays aan, de vader van de moderne PR, die stelt dat ‘degenen die het mechanisme van de maatschappij manipuleren een soort onzichtbare regering vormen die de eigenlijke macht uitoefent in ons land.’ De bedrijven creëren eerst een ‘werkelijkheid’ (bijvoorbeeld ‘er is honger in Mexico’) waardoor de door hen voorgestelde oplossing heel logisch lijkt. ( bijvoorbeeld de ‘Green Revolution’ is nodig voor Mexico. ) Zo wordt de ‘werkelijkheid’ geconstrueerd.
Dus de ‘voedseloorlog’ speelt zich eigenlijk inde hoofden van de mensen af. De ‘grassroots’ – de (voedsel-) beweging aan de basis – heeft enkele goede wapens in handen voor die strijd: ten eerste de macht van het internet; een historische kans om verbindingen te leggen. Ten tweede is de waarheid verkondigen makkelijker dan een leugen construeren, en ten derde heeft de kant van ‘non-profit’ groepen niet zo’n grote megafoon nodig omdat zij meer vertrouwen geniet dan de industrie. Dus het is heel goed mogelijk dat een leugen die in vele decennia ten koste van veel inspanning is opgebouwd (denk aan de enorme budgetten voor PR en lobbyen) in een paar maanden af te breken is. Latham noemt andere schrijvers en NGO’s die al veel werk verricht hebben. Als ook zij het idee ’er is een voedselcrisis’ onderuit halen kan dat helpen om het industriële landbouwmodel om te vormen, zodat onze ergste wereldwijde problemen, zoals allereerst de klimaatverandering en de vernietiging van het oerwoud, hanteerbaar of zelfs verwaarloosbaar worden.
Onder dit stuk volgen op de bovenstaande website enkele commentaren, zoals:
– het ‘voedsel’ dat de agribusiness produceert gaat vooral naar dieren en biobrandstoffen, dus het hangt er maar vanaf wat je voedsel noemt.
– voor duurzame landbouw zijn meer werkkrachten nodig dan voor industriële landbouw – die zijn niet overal voorhanden.
– je besteedt niet veel aandacht aan de politieke aspecten: het overheersende neoliberalisme. Latham: ik wilde nu eens focussen op andere processen, die al ouder zijn dan het kapitalisme, namelijk hoe degenen die de macht hebben makkelijker hun zin krijgen door te dreigen met God, of de erfzonde, of honger. Het kapitalisme is dus niet de eigenlijke oorzaak.
Samengevat door G. Goverde. Zie de link bovenaan voor noten, en voor bronnen voor wat hier gesteld wordt.