Flevoland verknoeid – en de rest van onze bodems?

Flevoland verknoeid, zo stelt het jongste rapport van de Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding (RIDV). Door onverantwoord bodemgebruik, gericht op hoge productie en korte termijn winst is de vruchtbare bodem er in één generatie vrijwel doorheen gejaagd, aldus het rapport. Hieronder stukjes uit krantenberichten over het rapport.

Het rapport wijst ook op een steeds liberalere pachtwet (zelfs land van de overheid wordt per jaar verpacht aan de hoogste bieder). Ook op dit terrein  ondermijnt het neoliberale beleid ’the commons’ – de meest waardevolle zaken voor ons als gemeenschap die gemeenschappelijk beheerd zouden moeten worden: schone lucht, goed voedsel, dat waardevolle laagje bodem om onze planeet, etc. Die zaken zouden we niet op ‘de markt’ moeten gooien.

Noot van de redactie: Gelukkig zijn er ook veel initiatieven van mensen die actie ondernemen: hier conclusies, verslagen en foto’s van de bodemconferentie die onlangs plaatvond. En hier allerlei ideeën van deskundigen over herstel van de bodem door o.a. meer organische stof, ook belangrijk i.v.m. CO2 vastleggen/-houden. (Taal engels. Met dank aan Marijke Kuipers)

 

Ploegen op 1,5 m diep als noodgreep

 (Uit de Gelderlander)

Net als veel collega’s kreeg akkerbouwer Sam de Visser uit Biddinghuizen zijn aardappels en uien steeds lastiger uit de grond. De kleigrond werd steeds dichter. „Toen mijn vader in ’69 met het bedrijf begon, ploegde hij met 65 pk. Dertig jaar later hadden we al 150 pk nodig, en steeds zwaardere machines.” Hij besloot tot een rigoureuze maatregel: diepploegen. Daarbij werd de grond tot 1.20 meter diep omgehaald en de dichte kleibodem maakte plaats voor vers zand. Met resultaat, vertelt hij. „De eerste jaren schoot de opbrengst van de aardappelen en uien met 30 procent omhoog.”

Dat voordeel duurde echter niet lang. „Inmiddels zakt de oogst weer terug. Nu we een paar jaar verder zijn, kamp ik weer met bodemziektes. Daarbij waren er in het begin veel verstuivingen van de grond. In het voorjaar werden kleine uitjes en bietjes van het land af gezandstraald.”

Zowel in de Flevopolder als elders in het land nemen steeds meer boeren hun toevlucht tot diepploegen. Maar dat is een noodmaatregel waarover niet te lichtzinnig mag worden gedacht, stelt de  etenschappelijke Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding. „Het kan een goede oplossing zijn om de structuur van een ingeklinkte bodem te verbeteren. Maar het gooit de hele waterhuishouding in de grond op z’n kop”, zegt voorzitter Edith Lammerts van Bueren.

Dat kan tot gevolg hebben dat voedingsstoffen, bestrijdingsmiddelen en (kunst)mest rechtstreeks in de sloot verdwijnen. Bovendien is  diepploegen een maatregel die maar één keer kan worden uitgevoerd. „als je het niet goed uitvoert, haal je de verdichte laag weer naar boven.

(Keimpe van der Heide van de NAV maakt hier kritische kanttekeningen bij: Er wordt diep geploegd om grond lichhter te maken zodat je er meer op kunt telen. Maar er wordt niet altijd goed vooronderzoek gedaan: soms komt er strandzand boven, en daar groeit niet veel op.) 

Vicieuze cirkel van winstmaximalisatie

Meer dan elders in Nederland zijn de ambitieuze boeren die een halve eeuw geleden in de maagdelijke polders van de nieuwe provincie aan de slag mochten, beland in een vicieuze cirkel van winstmaximalisatie.„De grond was zo vruchtbaar en gewild, dat de prijzen snel stegen. Om die hoge grond- en pachtprijzen op te kunnen brengen, moet je met intensieve teelten aan deslag”, zegt Michielsen.

Gewassen als wortels en aardappelen leveren veel meer op dan tarwe en gras. Maar de lucratieve groentes wonen de bodemuit, terwijl gewassen als graan en gras die juist verrijken. Ook speelt mee dat het traditionele rentmeesterschap in de landbouw aan het verdwijnen is, concludeert de RIDLV. „Een boer die weet dat zijn zoon het familiebedrijf overneemt, is er alles aan gelegen om de grond op lange termijn gezond te houden”, zegt Lammerts Van Bueren. „Maar veel agrariërs hebben tegenwoordig geen opvolger meer.”

Daarbij komt dat de overheid in 2007 het pachtsysteem heeft geliberaliseerd. (Zie ook bericht in vorige nieuws brief over de pachtwet die momenteel in ons parlement behandeld wordt. Die wordt waarschijnlijk alleen maar nog everder geliberaliseerd!) Zo verpacht de Rijksoverheid landbouwgrond (totaal zo’n 79.000 hectare), net als gemeentes, natuurorganisaties en particulieren. De liberalisering heeft geleid tot kortere pachtperiodes en hogere prijzen: in vijf jaar tijd zijn de pachtprijzen verdubbeld. „De overheid verdient aan het systeem waarbij de hoogste bieder de grond mag pachten voor een periode van soms maar een jaar. Daardoor is een georganiseerde onverantwoordelijkheid ontstaan ten aanzien van de bodem.”

„In de Noordoostpolder zijn daardoor uitgemergelde kavels ontstaan die geen enkele boer meer wil hebben”, zegt Michielsen. „Dat is wrang, omdat je van de overheid oog voor duurzame ontwikkeling mag verwachten.

 

Wat te doen?

 

De Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding pleit voor een taskforce. „Maar ook stelt zij: „Het huidige intensieve systeem is niet vol te houden.”

Platform ABC zoekt het zoals bekend vooral – maar niet alleen –  in de tweede oplossing: een ander/ beter landbouwbeleid.

Doe mee met het verzet tegen het neoliberale beleid en steun platform Aarde Boer Consument door je te abonneren op de nieuwsbrief en/of door donateur te worden, en door anderen hierop te attenderen.  Pas als genoeg mensen van onderop aandringen op verandering komt een regering in beweging.

 

 

Met dank aan De Persdienst / De Gelderlander

 

 

<

p align=”LEFT”>