Op 22 mei berichtten wij al over de over de inhoud van de EU voorstellen. (50% minder pesticiden, minstens 20% minder kunstmest, 25% biologische teelt, etc.) Inmiddels, enige webinars en publicaties verder, krijgen we een duidelijker beeld. In het webinar van de Nyéleni-beweging (beweging voor voedselsoevereiniteit) op 1 juli vertelde een medewerkster van de EU Groenen bijvoorbeeld: ‘F2F (Farm to Fork) is mooi onder woorden gebracht maar het is niet ‘bindend’, er zitten geen wettelijke consequenties aan vast. In de bijlage aan het eind staan 27 concrete maatregelen in een ‘draft action plan’; achter elke maatregel staat een datum waarop de EU dat bepaalde punt rond moeten hebben.’ Deze 27 deelonderwerpen zijn dus wel ‘binding’. De maatregelen moeten tussen nu en 2023 genomen zijn, dan moet het nieuwe GLB ingaan.
Zowel ‘Farm to Fork’ als het ‘draft action plan’ moeten nog bekrachtigd worden door het Europees Parlement en de Raad.
Volgens Jan Douwe van der Ploeg, emeritus hoogleraar Wageningen (webinar 9 juli, Voedsel Anders) is F2F een flinke stap voorwaarts: er ligt nu een duidelijke lange termijn strategie, en die wil men wettelijk vastleggen.
Hier vind je die 27 concrete maatregelen, die achter de F2F Strategie staan, als bijlage. Enkele daarvan:
1 en 2 en 3:
1 – In 2023 moet de EU een wettelijk raamwerk klaar hebben liggen voor duurzame voedselsystemen.
2 – Ontwikkel een noodplan voor de voedselvoorraad en voedselzekerheid_(q 4 2021, d.w.z. moet in het vierde kwartaal van 2021 klaar zijn. Ons inziens een prima maatregel: voedselzekerheid in Europa vóór alles….)
3 – de Commissie zal aanbevelingen doen aan elke lidstaat voor maatregelen die zij moeten treffen om de 9 specifieke doelstellingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid te gaan halen. De EU zal die aanbevelingen sturen in q4 2020. (d.w.z. in het vierde kwartaal 2020.) Al snel dus, vóór de lidstaten elk hun ‘Ontwerp Nationaal Strategisch Plan’ voor het GLB gaan inleveren. Hier vind je deze 9 punten en uitwerking per punt. (bijv. ‘acties tegen klimaatverandering’: 16 blz info over mogelijkheden, met grafieken. Degelijke analyses, ook volgens JD vd Ploeg )
In die bijlage van F2F komen na 10 maatregelen t.b.v. duurzame productie er nog 7 over duurzame verwerking, verkoop, in gezondheidsdiensten en overige voedseldiensten; 6 over duurzame en gezonde consumptie, en 2 over minder voedselverlies en – afval. Het zijn meest voorstellen voor betere regelgeving op het gebied van pesticiden, dierenwelzijn, voer-kwaliteit, competitie- en transparantie-regels, etc. Misschien dat al deze gegevens bij elkaar de duurzaamheid vastleggen? De 50% minder pesticiden, minstens 20% minder kunstmest, 25% biologische teelt, etc. hebben kwamen we in de maatregelen die we gezien hebben niet meer tegen. Enige toelichting kwam wel van de commissaris zelf. Tijdens het webinar op 8 juli georganiseerd door Via Campesina, Friends of the Earth Europe, en Europese wetenschappers, zei Commissaris Wojciechowski (‘wojtsjiekofski‘, onderstreept = klemtoon) dat aanvankelijk een vermindering van ‘ GLB-geld’ gepland was : 365 miljard. Maar dat is na protesten verhoogd naar 391 miljard. Dit extra geld gaat naar de tweede pijler (plattelandsontwikkeling), m.n. naar ‘ecoschemes’. Eén ‘ecoscheme’ financiert bijv. de (overstap naar) biologische landbouw. (Hij is zelf lid van het EP geweest, en lijkt zo te horen minder ‘neoliberaal’ dan de vorige commissaris, Hogan. )
Hans Wetzels, journalist bij o.a. ‘follow the Money’ vertelde in het V.A. webinar dat er veel verschil is tussen de DG’s (Directorate General, ministerie zeg maar) , qua geld, visies, aantallen ambtenaren, budgetten etc. Met stip op één: DG Trade. Dat zit ook in het hoofdgebouw van de commissie. DG AGRI zit 300 m. verder. Timmermans besloot dat Farm to Fork door DG ENVI (environment, milieu dus) moest worden opgesteld, en de Biodiversity Strategy is naar DG SANTE gegaan (Gezondheid en Voedselveiligheid). DG Agri heeft vanaf het begin af aan tegengas gegeven.
Zoals bekend waarschijnlijk gaat er nu meer verantwoordelijkheid naar de lidstaten; ze moeten een National Strategic Plan indienen waarin ze hun plannen toelichten. Hans Wetzels verwacht dat je dan een soort ‘race to the bottom’ krijgt. Landen denken toch om hun eigen concurrentie op de wereldmarkt én op de Europese markt; de lidstaten zullen niet de eersten zijn om een stapje voorwaarts te zetten.
REACTIES op ‘Farm to Fork’:
- zie ten eerste het eerdere bericht op deze site van 20 mei, met daarin o.a.|: Het plan wordt door de gangbare landbouw in Nederland overwegend negatief ontvangen.
- Wij verwijzen ook naar ons stuk over de NAV-schets van mogelijkheden. De NAV denkt constructief mee over vergroening, maar zet dan wel het prijskaartje erbij.
- Een Europese groep ‘wetenschappers die voor voedselsoevereiniteit zijn’ hebben begin juni al commentaar op F2F geleverd . : Alles wijst erop dat wij verder moeten kijken dat het (groene) groei paradigma. We moeten voedsel niet langer als handelswaar te beschouwen maar als een ‘common good’…… Er wordt nog teveel gemikt op ’technofixes’ (gentech etc.) , i.p.v. op andere landbouwmethodes in de richting van bijv. biologisch, of agroecologie, om de bodemvruchtbaarheid te bevorderen. …… De grotere concentratie van grondbezit is zorgelijk, vooral i.v.m. alternatieve landbouw zoals e korte ketens en community supported agriculture, ontwikkelingen die door steden bevorderd zouden moeten worden. Deze krijgen tot verbazing van de wetenschappers geen aandacht…… (p.s. Commissaris Wojciechowski zelf vertelde dat de helft van de Europese landbouwgrond in handen is van 3% van de Europese ‘boeren’.)
- Voedsel Anders: Hoe kan ‘Farm to Fork’ effectiever worden? In het artikel op de website zoomen ze in op wat de Farm to Fork (F2F) strategie zegt over de thema’s die voor Voedsel Anders centraal staan: 1) agroecologie en klimaat, 2) regionale voedselsystemen/korte ketens, 3) landrechten en grondpolitiek, 4) een rechtvaardig handels- en landbouwbeleid en 5) anders eten. Enige overlap met de groep wetenschappers, dus we houden het kort. Voedsel Anders vindt dat hoogtechnologische “oplossingen” veel energie en grondstoffen kosten en de macht centreren bij degenen die er toegang toe hebben. Bovendien gaan ze voorbij aan de agroecologische kennis en mogelijkheden die allang bestaan……..Het recht op vrije uitwisseling van zaden zou gegarandeerd moeten worden……Op klimaatgebied staat er een positief voorstel in F2F voor de beloning van landbouwers en bosbouwers die koolstof vastleggen en dus CO2 aan de atmosfeer onttrekken. Er is echter te weinig oog voor vermindering van de grote hoeveelheid fossiele brandstoffen die nog altijd wordt gebruikt in de huidige geïndustrialiseerde voedselvoorziening……Wat betreft punt 2: De Commissie wil ‘korte toeleveringsketens’ stimuleren maar daar is geen actieplan aan gekoppeld. … Geen aandacht voor landrechten en grondpolitiek…..
- V.A.webinar, met van der Ploeg, Wetzels over lobbyen in Brussel, en Guus Geurts over handel, op 9 juli. Van der Ploeg: wat hij mist is dat er volledig voorbij wordt gegaan aan de diversiteit binnen de landbouw, niet alleen w.b. grootte van bedrijven, landschappen, maar vooral w.b. de manier waarop geboerd word: van industriële landbouw tot boerenlandbouw .(De eersten laten zich luid en duidelijk horen, maar dat is toch een minderheid.) Het verschil tussen ‘industrieel’ en ‘boerenlandbouw’ leidt tot grote verschillen w.b. transport, biodiversiteit, middelen,etc. En dan die arbeidsomstandigheden in de grote bedrijven, die zijn vaak ver onder de maat.* Met al die diversiteit kun je niet volstaan met één beleid, dan moet je diversifiëren. Nu krijgt de technologische mix aandacht, terwijl de boerenlandbouw w.b. het instrumentarium in de steek wordt gelaten. Die heeft sociale steun nodig, en verbinding met de steden. (Niet alles moet via de staat). W.b. onderzoek: niet nu in gang zetten en over vijf jaar rollen er resultaten uit op de universiteit, maar: boeren en wetenschappers werken samen aan praktijkvernieuwing en proberen die meteen uit. Laat het niet aan de wetenschappers alleen over**. Hans Wetzels, zie boven. Guus: We mogen van WTO geen eisen stellen op het gebied van milieu etc., alleen op het gebied van voedselveiligheid. Dat dat scheef is wordt nu erkend. Kan die Carbon Border Tax die Timmermans noemt (soort importheffingen op milieubelastende spullen) dan wel ? Guus heeft er niet veel fiducie in. Concurrentie blijft doelstelling, zowel w.b. F2F als GLB. Die concurrentie-doelstelling heeft men overgehouden aan de nieuwe EU grondwet uit 2005. En het huidige GLB is een uitvloeisel van van WTO landbouw. Aan beiden is nog niet veel te doen. We hebben eigenlijk een soort VN organisatie voor handel nodig, om de gerichtheid op concurrentie te doorbreken. Guus schetst ook de alternatieven voor het huidige beleid: o.a. verhoging van importheffingen en productiebeheersing binnen de veehouderij en akkerbouw
Zie ook het verslag van het Voedsel Anders webinar op de V.A. website.
Keimpe van der Heide van de NAV merkte op:
* Veruit het grootste deel van de landbouw in Nederland is boerenlandbouw, waar de boer op het bedrijf woont en waar het bedrijf vaak binnen de familie van de ene op de andere generatie overgaat. In die boerenlandbouw zijn de werkomstandigheden volgens mij helemaal niet onder de maat. Een deel van het werk is lichamelijk zwaar werk, maar dat wordt door de toenemende mechanisatie t.o.v. vroeger wel een stuk verlicht. De arbeidsomstandigheden in het meer ‘industriële’ deel van de landbouw (een deel van de tuinbouw, intensieve veehouderij en grootschalige biologische landbouw), waar een deel van het werk door migranten wordt uitgevoerd, zijn de arbeidsomstandigheden inderdaad minder. Dat is denk ik vergelijkbaar met andere sectoren waar het werk door migranten wordt uitgevoerd.
**De BO (Branche Organisatie) Akkerbouw heft geld bij akkerbouwers waarvoor onderzoek wordt gedaan. De voorstellen voor dit onderzoek komen van akkerbouwers, iedere akkerbouwer kan met ideeën komen. En al die voorstellen worden eerst door een panel van ongeveer 100 akkerbouwers beoordeeld en geprioriteerd. Daarna zorgt de BO voor de aanbesteding en uitvoering van het onderzoek en dat de resultaten weer naar de praktijk worden vertaald. Dus er is voeding ‘ van onderop’. Wat niet wil zeggen dat er inderdaad niet méér door wetenschappers en de praktijk kan worden samengewerkt.