De gemeenschappelijke grond in een dorp, de ‘meente’ (‘common grounds’, of ’the commons’ in Groot Brittannië), vormde vroeger een wezenlijk onderdeel van de lokale economie. De eigenaren waren grootgrondbezitters die de bewoners het recht gaven deze grond te gebruiken om koeien of schapen op te weiden, hakhout te verzamelen en gewasssen te telen. In ruil onderhielden de mensen die er gebruik van maakten sloten, heggen en wegen. Je vindt het woord nog terug in ‘gemeente’ en ‘gemeenschappelijk’.
Gert-Jan Jansen van ‘De Hof van Twello’ (bij Deventer) gaf er een eigen draai aan. Daar mogen mensen een stuk grond van ongeveer honderd m2 met een hoeveelheid mest en compost gratis gebruiken, de helft voor eigen gebruik maar de andere helft voor verkoop in de winkel. Er zijn al zo’n 40 (volks)tuinders die de helft van hun oogst ter beschikking stellen. De andere helft van de opbrengst is voor henzelf. Ze overleggen natuurlijk over de vraag wie voor het volgende seizoen wat gaat produceren voor de ongeveer 500 klanten per week. Deelnemers voelen zich verantwoordelijlk voor de héle ‘meente’.
Het is een interessante vorm van samenwerking, waarvan we andere voorbeelden zagen op de conferentie ‘Voedsel Anders’. Mooi dat er zoveel nieuwe praktische initiatieven aan het ontstaan zijn. Het verslag van de workshops op die conferentie dat binnenkort op www.voedselanders.nl zal mooie aanknopingspunten bieden voor mensen die zich aan het oriënteren zijn.
Jansen, oprichter van de Hof van Twello, beschreef zijn gedachten en ideeën over een meer kleinschalig georiënteerde economie in een prachtig boek ‘Kleinschaligheid als Alternatief’.
Het achterliggende verhaal is nog veel breder. Het veelvuldig toepassen van het meente-concept kan een nieuwe economie creëren. Een belangrijk trefwoord daarin is ‘ontkoppeling’. Jansen daarover: „Wij burgers moeten proberen ons zoveel mogelijk te ontkoppelen van de machten die ons in hun greep hebben, zoals de voedingsmiddelenindustrie, de medicijnenindustrie, de banken, de projectontwikkelaars, de energiebedrijven, de kennisinstellingen en de overheid, met hun vaak manipulatieve boodschappen. Wanneer het idee van de meentes breed zou worden nagevolgd, kan een nieuwe economie groeien, waarin je nog maar de helft van de tijd voor geld werkt. In de overige tijd werken mensen voor en met elkaar – in werkplaatsen, moestuinen en bedrijven, ze verzorgen zieken en ouderen, naaien kleren, geven les en wat niet al. Tijdsdruk valt weg en ook hoge kostprijzen van producten spelen geen rol meer. Er is veel minder geld nodig, als huizen worden gebouwd door een bouwmeente, de energievoorziening in gezamenlijk eigen beheer is, als een onderlinge zorgverzekering.
Tijdens de jaarlijkse Aanloopdag van ‘Omslag’ in Eindhoven op 5 april a.s. vertelt Gert Jan Jansen over theorie en praktijk van kleinschaligheid als alternatief, en over de praktijk op de Hof van Twello.
Voor deze dag verwachtenmen veel belangstelling. tijdig aanmelden is raadzaam. Het belooft een bijzonder interessante Aanloopdag worden!
Met dank voor het grootste deel van dit verslag aan Omslag.