Sinds de afschaffing van het melkquotum overstroomt het melkoverschot West Afrika

….met rampzalige gevolgen voor plaatselijke herders en veeboeren.

Zuivel-multinationals misbruiken de record-lage prijzen om uit te breiden op de West Afrikaanse markt. In vijf jaar tijd hebben ze hun export naar de regio verdriedubbeld. Ze verschepen de melkpoeder van gesubsidieerde Europese boeren en zetten die om in vloeibare melk voor de welvarende middenklasse van de regio.  Dus nu hoor je  weer de beschuldigingen (o.a. van Kofi Annan) dat arme landen de rekening betalen voor landbouwbeleid uit Brussel. Dit terwijl Brussel claimt dat het de ontwikkeling in Afrika bevordert, en daarmee  migratiestromen wil indammen. 

Europese druk op de zuivelproducenten van Afrika nam toe in 2015, toen de EU het melkquotum ophief. Bovendien had Rusland een embargo ingesteld op Europees voedsel, dus Europa verzoop in de melk. De groeiende bevolking van West Afrika was een voor de hand liggende bestemming. Tussen 2011 en 2016 ging de export naar West Arika van 12,900 ton naar 36,700 ton — vooral naar zuivelfabrieken in Senegal, Ivoorkust, Ghana en Nigeria, die op hun beurt de zuivel exporteren naar hun buurlanden. 

Bedrijven zoals  Nestlé en Friesland Campina zijn allebei al jaren in de regio gevestigd. Zij hebben allebei flink geïnvesteerd in de regio vóór het melkquotum werd afgeschaft. FrieslandCampina nam in 2014 een melkpoeder fabriek over in Ivoorkust, en Nestlé bouwde in het zelfde jaar een nieuwe fabriek in Ghana. Verder betreft het Arla Foods — een Deense coöperatie met jaarlijks 10 miljard euro aan inkomsten. – en het Franse Danone , dat eerst 49% aandelen kocht in Fan Milk, met fabrieken in 6 West Afrikaanse landen, en daarna in 2016 het hele bedrijf overnam. 

De FAO heeft onderzocht dat binnenlandse melk in Senegal ongeveer  $1 per liter kost, terwijl melkgemaakt van magere melkpoeder ongeveer de helft kost. Alle EU zuivelbedrijven in West Afrika zeggen dat ze samenwerken met lokale partners, maar de plaatselijke bevolking doet dat af als ‘window dressing’. Het klinkt wel mooi in Europa, zegt Adama Ibrahim Diallo, de voorzitter van Burkina Faso’s zuivelproducenten, maar ze komen omzaken te doen— niet om onze producenten te helpen. 

Experts waarschuwen dat de lokale zuivelindustrie dreigt te verzuipen in de recente melk-vloed, waardoor de regio nog afhankelijker wordt.  Diallo zei dat de boeren in zijn regio het een voor een opgeven.  De verwerkers kregen eerst 300 liter per dag, nu slechts 200  liter. Hij waarschuwt dat de veiligheidssituatie verslechtert. ‘De zonen van rondtrekkende veeboeren herders worden jihadisten – niet uit overtuiging maar omdat er geen banen zijn’

Dit is pijnlijk voor Brussel. Europa heeft de zwaar bekritiseerde exportsubsidies in 2015 afgeschaft. (redactie: maar dan zijn er nog de subidies-per-boer. De EU en de VS ontkennen dat zij subsidie geven. Ze hebben  jaren geleden bedongen in de WTO dat hun subsidies slechts ‘inkomenssteun’ zijn. What’s in a name? Het punt is dat de Europese boeren hierdoor onder de kostprijs produceren.) 

In februari 2018 richtte Commissaris Phil Hogan nog een task force op om Afrikaanse regeringen van advies te dienen op het gebied van landbouwbeleid, en om Europese bedrijven te helpen met ‘verantwoordelijk’ investeren. DE EU helpt ook met de aanleg van infrostructuur. Hij zei dat Burkina Faso tarieven kon instellen om de import af te remmen. ( Redactie: Dit is voor ons niet duidelijk. Afrikaanse landen zijn in een keurslijf van EPA verdragen geprest; Economic Partnership Agreements. Landen ‘mogen ongelimiteerd exporteren naar Europpa’ (red.: ze hebben niet veel om te exporteren!), maar dan moeten ze ook hun grenzen openstellen voor Europese producten – en die hebben véél te exporteren. Een ongelijk speelveld dus. Er zijn enkele uitzonderingen mogelijk. Kenia heeft een uitzondering gemaakt voor zuivel, daar zit een hoog importtarief op. De Keniase zuivelindustrie is dan ook een van de paradepaardjes van de Keniase economie. Burkina Faso heeft blijkbaar een andere keuze gemaakt w.b. importtarieven.) 

Meer melk, meer markten

Bodemprijzen hebben de export uit Europa met 38 % opgekrikt in 2017. Magere melkpoeder kostte begin 2014  €3.30 per kilo en €1.70 in hetzelfde jaargetijde in 2016. Daarna is de prijs afgegleden naar €1.30 afgelopen maart. De kopers zitten in landen met een tekort aan zuivel zoals China, maar de effecten worden ook gevoeld in kleinere markten zoals West Afrika

Zie de link hieronder voor het volledige artikel in ‘Politico’, waar ook diagrammen in staan. Arla en Friesland Campina en de RABO bank praten daarin  hun beleid goed. 

uit Politico,  EU’s milk scramble for Africa, door    

foto’s:  Getty images.

Milk products from Jaboot, a Senagalese dairy, in a Dakar storeroom | Seyllou/AFP via Getty Images