Stand van zaken CETA-verdrag, behandeling in Tweede Kamer, en : hoe nu verder?

Hier de belangrijkste zaken uit het debat over CETA op 12 en 13 februari, en de stemming op 18 februari.  We eindigen met een analyse over ‘Hoe nu verder?’ ( De uitgebreidere analyse met ook links naar opinieartikelen in de landelijke dagbladen, radio-interviews en items op tv. vindt u in de bijlage. 

  1. Behandeling van CETA in de Tweede Kamer :

Al het tegengeluid in de pers zorgde ervoor dat Kaag zenuwachtig werd en nog op 11 februari een brief naar de Kamer stuurde, o.a. om zogenaamde mythes te ontkrachten.  Daarop werd door de TTIP, CETA en landbouw-coalitie op 12 februari ’s morgens nog een reactie per email gestuurd aan belangrijke kamerleden, waarin we o.a. in gingen op het verhogen van MRLs van pesticiden richting Codex Alimentarius (WTO standaard). Een bewijsbare verlaging van voedselveiligheid.  Op 12 en 13 februari werd er in de Tweede Kamer gesproken over CETA. Voor links naar de debatten die nog terug te kijken zijn zie de link bovenaan naar de uitgebreidere analyse.

Het was een interessant en intens debat, waarbij voor- en tegenstanders elkaar beschuldigden van spookverhalen en mythes. Rob Jetten van D66 (en later ook minister Blok) ‘spinde’ dat dit verdrag zo’n beetje de enige mogelijkheid is om te komen tot internationale samenwerking. De oorlog met Canada als bevrijder werd er veelvuldig bij gehaald. Uit diverse analyses (o.a. Jinek 18 februari met Wouter de Winter van Telegraaf) verklaarden dat Joel Voordewind op zijn nummer is gezet door Rutte binnen een coalitieoverleg 10 februari op.

De ChristenUnie heeft in haar verkiezingsprogramma staan dat ze geen vrijhandelsverdragen met landbouw wil steunen, en heeft in 2016 tegen voorlopige inwerkingtreding van CETA gestemd. Ze kregen nu enkele weinig zeggende waarborgen over o.a. extra douane controle. Dat vindt  ook De Winter van de Telegraaf: ‘Tot Voordewind zich donderdag aan het einde van de middag liet ’overtuigen’ door ’stevige waarborgen’ van minister Kaag. In werkelijkheid had de rest van de coalitie geen andere uitkomst geaccepteerd.’

SP, GroenLinks en Partij voor de Dieren hadden goede bijdragen aan het debat en concentreerden zich ieder op een bepaald negatief effect van CETA. PvdA hield haar poot stijf ondanks enorm gesar van vooral D66. Daarna kwam ChristenUnie met haar draaipartij. Positieve uitzondering aan het debat was SGP. Vooraf was onduidelijk of zij voor of tegen zouden stemmen. Maar met een goed betoog verklaarde Bisschop zijn waarschijnlijke tegenstem. Op 13 februari werden er ongeveer 15 moties ingediend.

 

2 De stemming in de Tweede Kamer:

Op 18 februari was de stemming, eerst over de moties. Een motie over het verwijderen van ICS uit CETA haalde het niet. Het blijft nog steeds een optie als de Eerste Kamer mogelijk CETA verwerpt. Een motie over het intrekken van de steun voor EU-Mercosur werd met 75-75 aangehouden. Het niet steunen door 50 Plus was daarbij cruciaal. Op 19 februari werd de motie nogmaals in stemming gebracht. Wij stuurden nog een oproep met argumenten aan de Tweede Kamer-fractie van 50Plus om deze motie te steunen. Uiteindelijk besloot Partij voor de Dieren de motie aan te houden tot de tekst van het verdrag in het openbaar bekend is. Zij hopen dat 50Plus dan alsnog de motie steunt.

De stemming over CETA was hoofdelijk (aangevraagd door SP). De uitkomst Voor: 72 – Tegen: 69. Van de potentiële tegenstanders waren afwezig: 2 leden van 50+, 2 van PVV en 1 van GroenLinks. 

 

3 Over de voortgang in Eerste Kamer 

In de afgelopen week werd er al volop gespeculeerd over de stemverhouding in de Eerste Kamer. Otten zat hierover bij Buitenhof op 23 februari. Zie: https://www.vpro.nl/buitenhof/speel~POMS_AT_15987321~henk-otten~.html Hij lijkt ook tegen te gaan stemmen, maar opperde de mogelijkheid van verdeeld stemmen bij PvdA. Dus daar zullen we ons op moeten concentreren evenals op SGP, 50Plus en OSF. Het is nog onduidelijk wanneer de stemming in de Eerste Kamer zal plaatsvinden.

Sara Murawski de nieuwe coördinator van Handel Anders! schreef over de huidige situatie:
 We live in interesting times! Afgelopen week werd met een nipte meerderheid CETA aangenomen in de Tweede Kamer (72 voor versus 69 tegen). Als de voltallige Kamer aanwezig was geweest, was dat 76 versus 74 geweest – de kleinst mogelijke meerderheid denkbaar (VVD, D66, CDA en CU + Van Haga).
Nu is het zaak om CETA te stoppen in de Eerste Kamer. Als we de lijn doortrekken vanuit de Tweede naar de Eerste Kamer tekent zich een meerderheid af tegen CETA, maar dit is absoluut geen vanzelfsprekendheid. De coalitie heeft samen 32 zetels, en aan de kant van deze tegenstemmers kunnen we hopelijk rekenen op GL, SP, PvdD, PVV, FvD, SGP en 50PLUS, ofwel 34 zetels, waarbij de SGP en 50PLUS onzekere factoren zijn. De stemming is daarnaast afhankelijk van de positie van de PvdA (6), Otten (2) en OSF (1) – we hebben 4 senatoren nodig die bereid zijn om tegen te stemmen.´

De PvdA hebben we er speciaal uitgelicht na de opmerkelijke verschijning van dit filmpje ; https://twitter.com/pvda_ek/status/1229806560894996482?s=21 waarin de woordvoerder handel van de PvdA, Ruud Koole, benadrukt dat de PvdA-fractie in de Eerste Kamer haar eigen afweging zal maken. Als de voltallige PvdA-fractie voor CETA stemt, heeft de coalitie in 1 klap haar meerderheid.

Hier de reactie Bart Jaap Verbeek van SOMO op de huidige situatie: https://www.somo.nl/nl/nipte-meerderheid-voor-ceta-strijd-nog-niet-gestreden/ 

 

4 Opmerkelijk opinieartikelen door (hoofd)redacties 

Hoewel we dus voor het debat niet te klagen hadden over media-aandacht, lieten de zogenaamde ‘progressieve’ media ons in de steek. Het bontste maakte de hoofdredactie van Trouw het met deze opinie ‘CETA MOET ER GEWOON KOMEN’  https://www.trouw.nl/opinie/ceta-moet-er-gewoon-komen~b2131bd9/.

Het leidde tot veel boze reacties o.a. op Twitter. Ook GEEN STIJL wijdde er een goed artikel aan:  https://www.geenstijl.nl/5151963/trouw-noemt-groenlinks-eng-nationalistisch/   Eerder hadden ze ook een de video gemaakt over o.a. de rol van D66: Artikel en video in Tweede Kamer voer CETA door Geen Stijl: https://www.geenstijl.nl/5151865/live-d66-gaat-weer-liegen-over-ceta/

Helaas volgde ook Groene Amsterdammer de D66-lijn, en had weinig oog voor de argumenten van tegenstanders: https://www.groene.nl/artikel/vijand

Vooral NRC bleef redelijk genuanceerd, en deed een goede analyse over de PvdA: 21-2 NRC over PvdA: https://www.nrc.nl/nieuws/2020/02/21/dubbele-gevoelens-in-pvda-over-een-omstreden-verdrag-a3991299?utm_source=social&utm_medium=twitter&utm_campaign=twitter&utm_term=20200221 

Ook de buitenlandse pers had veel belangstelling voor het CETA debat:

Tenslotte nog interessante artikelen in de agrarische media:

5  Hoe nu verder? 

Het wordt zaak onze visie op gebied van landbouw te laten horen aan de Eerste Kamer-fracties. Voor zowel PvdA, D66 als gangbare media is het van belang dat er zo snel mogelijk een breed gedragen alternatief wordt gepresenteerd. Dan kunnen we nog beter tegenwicht bieden tegen het argument van D66, dat CETA de enige manier is om te komen tot internationale samenwerking (op gebied van handel).

Er liggen ook kansen om het boerenprotest rond o.a. stikstof te linken aan de nog steeds neoliberale koers van het kabinet en de Europese Commissie voor CETA en andere vrijhandelsverdragen. Jan Douwe van der Ploeg (voorheen WUR) schreef een analyse over het boerenprotest en groei van het rechts-populisme op het platteland Farmers’ upheaval, climate crisis and populism, zie: https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03066150.2020.1725490?needAccess=true&   Het werd samengevat en vertaald door Greet Goverde van Platform Aarde Boer Consument:https://www.aardeboerconsument.nl/boerenprotesten-klimaatcrisis-en-populisme

Hierin verduidelijkt hij ook de verschillen in boerenprotest door Europa. In diverse landen speelt het protest tegen vrijhandel daarbij een belangrijke rol. Helaas nog niet prominent in Nederland. Maar bijna alle boerenorganisaties inclusief Agractie en Farmers Defence Force hebben wel onze gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer in januari ondersteund. Een alternatief handels- en landbouwbeleid dat leidt tot eerlijke prijzen aan de boer voor zo milieu- en diervriendelijke producten kan hopelijk een rol spelen, om de toenemende polarisatie te stoppen. De Voedsel Anders-conferentie op 3 en 4 april biedt ook kansen om met dit alternatief naar buiten te treden, waarvoor we ook initiatieven hebben genomen. Meer informatie en mogelijkheid tot aanmelden: www.voedselanders.nl

Guus Geurts, Coördinator TTIP, CETA en landbouwcoalitie,   27 februari 2020