Gewoonlijk krijgt het effect van kunstmest op sloten en rivieren de meeste aandacht. En terecht. Stikstof in het drinkwater is giftig, en overal ter wereld waar nitraten in zee terecht komen ontstaan zuurstof-arme ‘dode zones’. We wisten al dat overtollige kunstmest ook als gas de LUCHT in gaat, maar hoeveel en waar het heen gaat bleef nog een mysterie. Het is bekend dat stistof-oxide – het derde sterkse broeikasgas na koolstof en methaan – snel toeneemt in de atmosfeer. Het is al met 20% gestegen na de Industriële Revolutie, grotendeels in de laatste 50 jaar. (Koolstof met 40% in dezelfde periode, maar stikstofoxide is een 300 keer sterker dan broeikasgas dan CO2. Bovendien tast het de ozonlaag aan).
Het was tot nu toe lastig om de herkomst van stikstof-emissies in de lucht na te gaan omdat iedere molecuul van stikstof-oxide er hetzelfde uit ziet. Ook oceanen en natuurgebieden (en boskap) stoten stikstof-oxide uit. Maar nu heeft een groep wetenschappers uit Californië onder leiding van Profesor Kristie Boering de ‘vingerafdruk’ van verschillende bronnen van stikstof-oxide gevonden, en ze hebben geconcludeerd dat de versnelde uitstoot in de laatste decennia inderdaad te wijten is aan kunstmestgebruik. Ze kwamen erachter dat microben in een veld waar kunstmest op is gebracht stistof-oxide met het isotoop 14 (14 N) produceren, in plaats van het meer gangbare isotoop 15 (15N). Het wordt nu mogelijk om in luchtmonsters landbouw-stikstofoxide te onderscheiden van natuurlijk stikstof-oxide uit de oceanen of uit het Amazone-woud, of van de stikstofoxide die na 120 jaar terug komt uit de stratosfeer. We kunnen dan in de toekomst controleren of de uitstoot van de landbouw of biodiesel wel klopt ment wat men verklaart.
‘We doen kunstmest niet in de ban; je kunt er niet zomaar ineens mee ophouden’, zegt Kristie Boering. ‘Maar we hopen dat deze studie zal bijdragen aan een ander gebruik van kunstmest waardoor er minder stikstof-oxide wordt uitgestoten. Je kunt bijvoorbeeld zorgen dat je geen kunstmest opbrengt als het regent, want tevreden vochtige bodemmicroben kunnen plotseling veel stkistofoxide uistoten, en je kunt op een andere manier ploegen, en de hoeveelheid kunstmest wijzigen, dat alles kan de N2O productie verminderen’. Misschien wordt het mogelijk een kaart te maken van de verdeling van stikstof-emissies over de wereld.’
Volgens de publicatie is het ook zo dat stikstof-oxide (los van het feit dat het een broeikasgas is) een van de natuurlijke nafkoelingspro0cessen van de atmosfeer blokkeert. Dus als we die uitstoot terugbrengen zouden ook onze pogingen om CO2 terug te brengen effectiever worden. Dat is nog eens een win-win situatie. Deze kans moeten we zeker aangrijpen, aldus Tom Laskawy ( zie onder).
Na.a.v. een bericht van Jan Juffermans. Bovenstaande samenvatting door gebaseerd op:
http://newscenter.berkeley.edu/2012/04/02/fertilizer-use-responsible-for-increase-in-nitrous-oxide-in-atmosphere/ (UC Berkeley News Center)
en op http://grist.org/climate-change/new-science-reveals-agricultures-true-climate-impact/ (article by Tom Laskawy in’Grist’.)