10 mensen rondom Robert’s keukentafel zijn blij en voldaan. Na 3 jaren plannen vieren ze dat Ingrid en Fabian kunnen beginnen: de boerderij is van hen! In dit kleine dorpje in de voor-Alpen vergt het heel wat voordat jonge boeren kunnen starten – overal sluiten kleine bedrijven op de berghellingen; het is hard werken en oude boeren vinden geen opvolgers. Het beste land wordt verkocht aan de overblijvende ‘industriële’ bedrijven, en de dorpen lopen leeg.
In Saint Didier (35 inwoners) zijn de bewoners gaan samenwerken met Terre de Liens, een organisatie die agro-ecologische boeren helpt met het vinden van (landbouw)grond. Grond en gebouwen zijn overal in Frankrijk duur, vooral voor biologische boeren, boeren die via ‘korte ketens’ willen verkopen of andere vormen van ‘alternatieve’ landbouw die de banken niet zien zitten. Als er in Saint Dizier een boerderij te koop komt kloppen enkele bewoneeers aan bij de eigenaren en gemeente etc. en beginnen ze geld in te zamelen onder familie, vrienden en bewoners. Al gauw hebben ze 50.000 bij elkaar, en Terre de Liens draagt via haar nationale netwerk ook nog eens 100.000 bij. Mensen willen in het project investeren omdat ze de biologische landbouw en bergbedrijven willen helpen, of het milieu willen beschermen, of jonge boeren willen helpen. Ingrid en Fabian hebben binnenkort een kudde van 160 schapen en gaan kaas maken; ze willen ook een kleine brouwerij en een agrotoerisme project starten en een deel van het land verpachten aan een fruitboer.
De groep blijft regelmatig bij elkaar komen; ze steunen Ingrid en Fabian met reparatiewerk, contacten met andere boeren w.b. materiaal en gereedschap, en met de verkoop. In iets meer dan 5 jaar zijn er in dit dorp drie nieuwe boerenbedrijven en vier nieuwe gezinnen met kinderen bij gekomen.
In heel Frankrijk stimuleert Terre De Liens een dergelijke dynamiek. De deelnemers (aandeelhouders) vinden dat de landbouw iedereen aangaat. De waarde van landbouwgrond ligt in de bijdrage aan voedselproductie en blijvende ecosystemen en zorg voor het menselijk leven. Dus als mensen hierin investeren kiezen ze ervoor geen winst te maken. Technisch gezien zijn ze aandeelhouders van een privé bedrijf, maar in de praktijk weten ze dat het land niet terug verkocht zal worden zolang ‘Terre de Liens’ bestaat. (Waarschijnlijk zijn ze vrij zelf een koper te vinden voor hun aandelen, gg) Ze krijgen geen financieel dividend. Hoogstens kan de waarde van hun aandelen in de toekomst op basis van de inflatie geherwaardeerd worden, en komen ze in aanmerking voor beperkte belastingaftrek. Maar ze waarderen vooral het niet-financiële rendement: rechtstreekse link met een boerderij, goed lokaal eten, vruchtbare bodem en biodiversiteit, voortbestaan van lokale activiteiten en een gevoel van erbij horen. Ze vinden het ook leuk om bij nieuwe vormen van landbouw en voedselvoorziening en bij nieuwe sociale verbindingen betrokken te zijn.
Er liggen nog veel uitdagingen voor Terre de Liens, maar het heeft ook al veel bereikt. Nog niet zo veel afgezet tegen de hele Franse landbouw, maar het ziet ernaar uit dat veel meer burgers agro- ecologische vormen van landbouw en versterking van het platteland willen gaan steunen.
Terre de Liens in getallen
- er zijn 12,000 burgers bij betrokken
- 120 boerderijen aangekocht
- 2400 hectares in gebruik bij biologische gezinsbedrijven
- 1 ethische ‘bank’/stichting / nationale organisatie; 19 regionale afdelingen.
- 35 miljoen euro aan ethische investeringen en 5 miljoen aan donaties.
- Een aandeel kost 103 euro
- er zijn al tientallen partnerschappen gevorm met gemeentes
Dit bericht is overgenomen uit de nieuwsbrief van ARC 2020. Deze groep (gelieerd aan de Europese Groenen) heeft het op haar beurt uit het boek Patterns of Commonning.
In dit boek (15 euro) staan meer dan 50 essays waarin de wens van mensen om samen te werken om in hun dagelijkse behoeften te voorzien wordt onderzocht. Hoe zijn de succesvolle projecten georganiseerd? En waarom zijn zoveel mensen ermee aan het experimenteren? In het boek worden enkele van de meest opvallende en inspirerende voorbeelden onderzocht, van alternatief geld en open design en open bedrijfjes tot het beheer van eeuwenoude bossen en experimenten met co-leren! Margaret Thatcher riep: Er zijn geen alternatieven”‘ (voor de marktwerking.) Er zijn genoeg alternatieven, we hoeven maar om ons heen te kijken om te zien hoe robuust die trend is.
Terre de Liens gelooft dat ook landbouwgrond deel uit zou moeten maken van ’the Commons’, ons gemeenschappelijk bezit, net als water en lucht, en dat dit uiteindelijk in de wet zou moeten worden vastgelegd.