Voorjaar 1990. De tractoren ronken weer op het land, na de trekker-acties. De balans van wekenlang protest wordt opgemaakt. Het directe resultaat in de vorm van ‘betere prijzen’ is mager. Dat is het zaaibed voor de Nederlandse Akkerbouw Vakbond.
Er is met de acties toen wel wat bereikt, maar niet genoeg. Terwijl veel akkerbouwers teleurgesteld, pessimistisch en boos zijn en proberen te overleven, broedt Jaap Korteweg in alle stilte een plan uit voor de toekomst. Het duurt tot 17 december 1992 voor hij het plan ‘Genoeg is Beter’ met belangstellende collega’s uit Zuidwest Nederland en Flevoland presenteert. Op vier regionale bijeenkomsten waarin het plan wordt toegelicht komen 1.000 belangstellende akkerbouwers af, 1.200 vullen een antwoordkaart in en storten een financiële bijdrage. Op 2 juni 1993 wordt de Nederlandse Akkerbouw Vakbond bij notariële akte opgericht en een dag later wordt de oprichting feestelijk gevierd. De nieuwe sectorale, niet-verzuilde belangenorganisatie van, voor en door akkerbouwers in Nederland is een feit. Een club die met haar argumenten respect afdwingt bij voor- en tegenstanders. En een club met als ideaal een Europese vakbond van akkerbouwers.
De NAV blijft door de jaren heen pleiten voor EU-marktbescherming t.o.v. de wereldmarkt, het afbouwen van de marktverstorende EU-exportsubsidies en, vanzelfsprekend, voor kostendekkende opbrengstprijzen. Het afstemmen van het aanbod op de vraag krijgt een nieuwe invulling: meer eiwit van Europese akkers, en variabele bijmenging van graan in brandstof. De laatste tien jaar pleit de NAV samen met ECVC en in Nederland met de groep Aarde, Boer Consument voor voedselsoevereiniteit en faire prijzen. Hoewel de lijn ‘voedselsoevereiniteit’ de laatste vijf jaar in de wereld meer aanhang krijgt, is de beweging onvoldoende opgewassen tegen de liberaliseringswind in de wereld.
Strijd gaat door
2013: de graanprijzen zijn, zeer tegen de zin van de NAV, overgeleverd aan de grillen van de wereldmarkt. De opbrengstprijs: tussen 10 eurocent en, voor oogst 2012, een nagenoeg kostendekkende prijs van 25 eurocent. Ondanks de liberaliseringswind in de wereld blijft de NAV met anderen strijden voor een beter EU-landbouwbeleid met marktbescherming, faire opbrengstprijzen en eiwit van Europese akkers.
Twintig jaar NAV: in columns blikken de (ex)voorzitters terug en vooruit en geven enkele leden hun mening.
Enkele quotes:
Jaap Korteweg: Tachtig procent van het landbouwareaal is nu nodig voor de veehouderij. Biologische landbouw kan alleen wereldwijd groeien wanneer de vleesconsumptie daalt in plaats van stijgt. Innovaties in het gebruik van plantaardig eiwit zijn daarom noodzakelijk zoals de ontwikkeling van plantaardige vleesalternatieven. Plantaardig heeft de toekomst!
Joop de Koeijer: De Amerikaan Daryll Ray noemde in een recente column www.agpolicy.com de argumenten vóór een decent (fatsoenlijk) landbouwbeleid…… Ik ben trots op het feit dat ik een steentje aan die fatsoenlijke NAV heb mogen bijdragen. Gefeliciteerd! En: volhouden!
Ans Hermus: ‘We waren allemaal blij met het initiatief van Jaap voor een vervolg op de acties. Het was nodig, de prijzen waren echt niet goed en het bestaan van akkerbouwers stond op het spel. We voelden dat er iets moest gebeuren en wisten dat we constant aandacht moesten blijven vragen voor de positie van akkerbouwers. Het plan Genoeg is Beter gaf ons moed en hoop, het bood uitzicht op een betere toekomst. De grote betrokkenheid en gedrevenheid van akkerbouwers door het hele land was heel opvallend. Het was een heel interessante en dynamische tijd.’
Hanny van Geel: In mijn periode als NAV-voorzitter hebben we ons hard gemaakt voor de ardappelmarkt. The United Potato Growers of America waren ons lichtend voorbeeld. Zij hadden zich als producenten verenigd. Zij hadden een informatiesysteem waardoor ze precies wisten wat er door het jaar heen in de markt gebeurde op het gebied van vraag en aanbod. Zij konden daardoor hun aanbod behoorlijk precies afstemmen op de vraag. Zij waren gesprekspartner voor de enkele frites-industrieën en zij kregen een kostendekkende prijs plus marge voor hun aardappelen. Dat wilden we in Europa ook, dus gingen we met deze gedachte de boer op. De UPG of Europe is er niet gekomen. Wel is er in enkele andere opzichten een kleine verschuiving bereikt. ….
Keimpe van der Heide: Om te kunnen onderhandelen op basis van gelijkwaardigheid, moeten boeren zich organiseren, meent Van der Heide. ‘Alle schakels in de keten hebben dat gedaan, behalve de rimaire producent.’ Het organiseren van een collectief blijkt minder eenvoudig dan gedacht. ‘
Voor de volledige en ook overige interssante bijrages zie 20 jaar NAV