03-07-2009 (overgenomen van www.ddb.nu – de site van de Dutch Dairymen Board): Toen wij twee weken geleden in België vertoefden, waren de wegen rond Brussel overvol. Dat is niet ongebruikelijk, maar het leek nu erger dan normaal. De oorzaak: een lange rij landbouwtrekkers nam een groot deel van de snelweg in beslag. Deze boeren protesteerden tegen de lage melkprijs, en niet zonder reden.
Nadat de melkprijs jaren achtereen schommelde tussen de 30 en de 35 eurocent per liter, liep hij in 2007 en 2008 op tot boven de 40 cent. Daarbij speelden verschillende oorzaken een rol: droogte in Australië en Nieuw-Zeeland en een dalende productie in onder andere Frankrijk en Engeland. Kennelijk waren de prijzen vóór 2007 voor veel melkveehouders in de EU al te laag om rendabel te kunnen produceren. Daarnaast was er een groeiende vraag naar zuivelproducten.
Euforie
De hoge prijzen veroorzaakten een euforische stemming in demelkveehouderij. Die werd aangewakkerd door deskundigen die gouden tijden voor de sector voorspelden. Veel melkveehouders maakten plannen voor nieuwe en grotere stallen. De melkquotering vormt daar-bij een sta-in-de-weg en moet dus verdwijnen, anders kunnen Nederlandse melkveehouders niet profiteren van de ”sterk stijgende vraag op de wereldmarkt”.
Vrij plotseling veranderde het beeld: door de hogere prijzen en beter weer nam de productie toe, terwijl de afzet onder druk kwam te staan vanwege de crisis. Daardoor ging de melkprijs fors omlaag: van 38 cent in april 2008 tot 24 cent een jaar later. Het is omstreden of de verruiming van de melkquota in 2008 hierbij een rol speelt. In ieder geval is het meer dan een beetje dom om de productie te vergroten als de vraag terugloopt. Een deel van de extra productie moet nu met subsidies worden afgezet op de wereldmarkt.
Het LEI verwacht dat het inkomen van de gemiddelde Nederlandse melkveehouder dit jaar ongeveer nihil zal zijn en de Rabobank sluit niet uit dat het aantal melkveehouders in vijf jaar ongeveer halveert. Het gaat dus gewoon erg slecht. Tegen die achtergrond is het trekkerprotest begrijpelijk.
Minder begrijpelijk is de reactie van diverse overheden en sommige landbouworganisaties. Die houden vol dat de vooruitzichten voor de zuivelsector goed zijn en dat het liberaliseringsbeleid –afschaffing van melkquotering en verdere verlaging van steunprijzen– moet worden doorgezet. Projecties van internationale organisaties geven weinig aanleiding voor dit optimisme. De prognoses van toekomstige wereldmarktprijzen zijn in vergelijking met vorig jaar aanzienlijk verlaagd. In de EU zal de melkprijs in 2018 niet hoger zijn dan rond 2005 en de EU-uitvoer van de meeste zuivelproducten zal eerder dalen dan toenemen.
Doorgaan
De boeren bereikten weinig met hun acties, alleen de toezegging dat de zuivelmarkt opnieuw wordt geanalyseerd. Daarop reageerde de Nederlandse regering prompt met de stelling dat de liberalisering hoe dan ook moet doorgaan. De uitkomst van de analyse doet er blijkbaar niet toe. Voor andere sectoren heeft de overheid, door schade en schande wijzer geworden, de ideologie van de vrije markt inmiddels verlaten, maar voor de landbouw houdt ze er stevig aan vast. Of zouden belangen van banken zwaarder wegen dan die van boeren?
De auteur, Cees van Bruchem, is landbouweconoom en oud-lid van de Eerste Kamer.
Bron: Reformatorisch Dagblad
| Volgende > |
|---|