Van Brazilië naar Afrika

Dit keer enkele berichten uit de nieuwsbrief van het Afrika-Europa netwerk, een netwerk van oud-missionarissen. Hun website: www.afrikaeuropanetwerk.nl

Grootschalige landbouw brengt voedselzekerheid in gevaar

Kleine boeren in Afrika zijn van enorm belang voor de voedselvoorziening van lokale bevolkingen. Zij hebben momenteel de beschikking over minder dan een kwart van alle landbouwgrond. Maar dat wordt in razend tempo minder.

GRAIN, een internationale ngo op het vlak van voedselzekerheid, bracht in mei een rapport uit, met de titel Hungry for land. De organisatie deed onderzoek naar wereldwijde ontwikkelingen in de situatie van kleine boeren. Volgens cijfers uit 2013 van de Food and Agriculture Organisation (FAO) van de VN wordt 70% van alle voedsel ter wereld geproduceerd door kleinschalige boerenbedrijven. Momenteel staat hen iets minder dan een kwart van alle landbouwgrond ter beschikking. Volgens onderzoek van GRAIN krimpt dit percentage snel. GRAIN spreekt over een ‘omgekeerde landbouwhervorming’: de hoeveelheid land dat wordt benut voor slechts vier gewassen – soja, palmolie, suikerriet en koolzaad – is in 50 jaar tijd verviervoudigd, tot meer dan 140 miljoen hectare.

GRAIN beschrijft in haar rapport dat kleine boeren relatief veel beter produceren dan grootschalige bedrijven. Kleine boeren zorgen niet alleen voor veel meer werkgelegenheid, maar ook voor een veel diverser aanbod aan producten. Ze gaan veel zorgvuldiger om met biodiversiteit. Als je al deze factoren meetelt, zijn kleine boerenbedrijven vele malen productiever dan grote. De meest productieve boeren in de wereld zijn misschien wel de boeren in Botswana, suggereert het rapport. In dat land bezitten kleine boeren slechts 8% van alle landbouwgrond, maar verbouwen wel 99% van alle maïs, 90% van alle gierst, 73% van alle bonen en 25% van alle sorghum. Dit illustreert hoe groot de catastrofe voor de voedselvoorziening wereldwijd is als kleine boeren verder het onderspit delven. (Bron: The Guardian, 28/5/2014)

Na de Amazone gaan monoculturen Afrika veroveren (voor de volgende info is men te rade gegaan bij  www.farmingafrica.net )

Milieurichtlijnen in Brazilië worden aangescherpt. Goed nieuws voor Brazilië. Nu trekken multinationals echter naar Afrika voor de teelt van grootschalige monoculturen.

De VS waren het eerste land waar monoculturen van maïs en soja werden verbouwd, voornamelijk voor de export naar Europa en China. De vraag nam toe, het areaal groeide. Brazilië was het volgende land dat werd veroverd door multinationals met monoculturen. De afgelopen 15 jaar is de oppervlakte aan landbouwgrond in Brazilië met 30% toegenomen. Dit is ten koste gegaan van het Amazonewoud, ‘de grootste groene long ter wereld’, en van de Cerrado, zoals de savanne in Brazilië wordt genoemd. Met name soja, suiker en eucalyptus worden in monoculturen van duizenden hectares verbouwd. De soja is slechts gedeeltelijk bestemd voor menselijke consumptie, het overgrote deel is voor veevoer en biodiesel. Suikerriet wordt voornamelijk verbouwd voor de productie van de biobrandstof ethanol; eucalyptus dient voornamelijk als grondstof voor papier en voor de productie van ethanol uit suikerriet en soja ( er verdwijnt 1 ha. eucalyptusbos per dag in een van de fabrieken! Een zeer onproductieve manier van energiewinning….

De strenger wordende Braziliaanse milieuwetgeving is de belangrijkste reden de bakens te verzetten. Al in 2000 zeiden prominente sojaproducenten uit te zullen wijken naar Afrika, mocht de milieubeweging het hen in eigen land te moeilijk maken. Precies dat gebeurt nu ook. Momenteel zijn bijvoorbeeld Chinese en Braziliaanse bedrijven in zeker tien Afrikaanse landen actief. Hoe schrijnend de situatie is, toont de situatie in Mozambique. Dit land ging al 96 deals aan, wat neerkomt op ongeveer 5% van het areaal. Drie landen werken hierbij nauw samen: Japan, Brazilië en Mozambique.

Japan zet vooral grootse infrastructurele werken op touw, waaronder havens, om de soja zo vlug mogelijk naar Azië en Europa te verschepen. Brazilië zorgt voor de overdracht van landbouwkennis, zodat op de ‘nutteloze savanne’ soja verbouwd kan worden. Mozambique levert de regelgeving onder het mom van ‘ontwikkeling’. De strategie is neokoloniaal, schrijft Luc Vankrunkelsven in zijn nieuwste boek ‘Voeding Verknipt’. Zorg ervoor dat je de chefs op je hand krijgt en druk zo je belangen door. De plaatselijke chefs zijn niet democratisch verkozen en hun wil is wet. Zo wordt heel wat grond toegezegd tegen de wil van de eigen bevolking in. Hetzelfde geldt voor de president. Hij hoeft niet veel democratische controle te vrezen. De Mozambikanen moeten volgen.