Een paar jaar geleden liepen veel NGO’s te hoop tegen de Economic Parthership Agreements, die zouden nadelig uitwerken voor de ontwikkelingslanden en voordelig voor de EU. Zijn ze van de baan? Heeft het verzet van de ontwikkelinglanden succes gehad, en mikt de EU nu in plaats daarvan op ‘Free Trade Agreements’ tussen de EU en grote landen of blokken van landen? In het jongste nummer van het informatieve blad voor ontwikkelingsamenwerking, Vice Versa (maart 2013), debatteren 3 deskundigen erover: Sander van Bennekom van Oxfam/novib, Mirjam Vander Stichele van SOMO, en Gerrit Faber, universiteit Utrecht.
De EPA’s staan nog steeds op de agenda, in 2016 moeten (grofweg) onze vroegere koloniën, de ACS-landen, ze tekenen. (Afrika ten Z. van de Sahara, de Caraïben, Stille Oceaan). De meesten van hen verzetten zich er al tegen sinds de onderhandelingen begonnen in 2000. President van Ghana: ‘Wij geloven dat de volledige liberalisering en de stopzetting van onze importheffingen die worden geëist belangrijke inkomstenbonnen ondermijnen die zo essentieel zijn voor de ontwikkeling van onze landen . en ze ondermijnen ook eerder onze regionale ontwikkeling eerder dan ze die bevorderen’. Een wanhoopskreet, maar in Nederland sijpelt die nauwelijks door. Er is ontzettende druk vanuit de Europese Commissie om de verdragen af te sluiten.
Waarom horen we er niks meer van? Van Bennekom: ‘er zijn harde klappen gevallen in de sector ontwikkelingssamenwerking, m.n. op de lobby-afdelingen. Oxfam heeft de lobby-afdeling nog wel overeind gehoudenmaar richt zich meer op zichtbaarheid, zoals ‘de Groene Sint campagne’, en minder op de beleidsdiscussies die voor het publiek niet zo interessant zijn’.
Op het moment zijn er met 35 van de 77 ACS-landen interim-EPA’s afgesloten; die zijn nog niet allemaal geratificeerd. Het enige blok dat in zijn geheel een EPA heeft gestart is CARICOM in het Caraïbisch gebied, maar de uitvoering daarvan verloopt uiterst traag. De Europese Commissie heeft de ACS-landen in zes regionale blokken opgedeeld maar respecteerde daarmee niet wat zich in de regio’s zelf aan het vormen was. Zo hebben Ivoorkust en Ghana al een interim-EPA afgesloten, maar Nigeria, dat met hen in het Afrikaanse veband ‘ECOWAS” zit voelt daar niets voor. De EPA’s hebben enorme verdeeldheid gezaaid in Afrika. Ontwikkelingslanden vinden het ontwikkelingsperspectief onvoldoende, maar de Commissie blijft volharden. Ze dwingt de EPA landen: ze zullen hun huidige ruime toegang tot de EU kwijtraken als ze de verdragen niet ondertekenen. (red. (GG): het is gemakkelijk genereus te zijn w.b. markttoegang als die landen toch maar weinig kunnen leveren).
Europa wil Europese ‘diensten’ daar slijten: nutsbedrijven,telecom, banken etc. Vd Stichele: Vrijhandelsverdragen worden binnen de EU afgesloten met het Directoraat-Generaal Handel, en dat is keihard in het verdedigen van het eigenbelang van het Europese bedrijfsleven. Er is uitgerekend dat we de crisis alleen kunnen overleven door vrijhandelsverdragen te sluiten met opkomende economiën. Dus DG Handel heeft een enorm agressieve agenda. ‘Van Bennekom: ik denk dat er kansen zijn voor de nieuwe minster Ploumen, maar ik ben bang dat men het op het ministerie gaat accommoderen met lippendienst: een praragraafje hier, een projectje daar. Dat is geen betekenisvolle coherentie’.
Zie verder Vice Versa.