Platform Aarde Boer Consument, Nederlands platform voor voedselsoevereiniteit
Wij zijn op de eerste plaats een organisatie die streeft naar een ander landbouwbeleid. (Allemaal vrijwilligers, zie ‘wie zijn wij?’)
Zaken als ‘Buurman Boer’ – promoten van korte ketens – doen wij ‘erbij’, maar alleen met informatie, niet in concreto met verkoop aan huis of dergelijke.
Hieronder een omschrijving van ‘voedselsoevereiniteit‘, de kern van onze visie, maar zie eventueel ook het manifest opgesteld bij de oprichting van platform ABC in 2002: Manifest.doc. Een uitgebreidere versie daarvan is te vinden in het boekje dat onderaan deze pagina staat. Ook kunnen wij de uitwerking van onze visie in het boek ‘8 mythen’ uit 2012 aanbevelen (zie 8 Mythen over voedsel en landbouw). Informatie over inbedding in de wereldwijde en Europese beweging voor voedselsoevereiniteit vindt u onder ‘samenwerking’, en onder ‘leeshoek’ .
Wat verstaan wij onder voedselsoevereiniteit?
Onze voedselvoorziening is met name gedurende de laatste decennia meer en meer in handen gekomen van grote conglomeraten van producenten en distributeurs van voedingsmiddelen. Als spelers van wereldformaat maken voedselverwerkers en supermarktketens steeds vaker uit waar ons voedsel geproduceerd wordt, welk voedsel geproduceerd wordt en tegen welke prijs. Zij kopen hun grondstoffen, bijvoorbeeld mais, tarwe, ruwe melk en slachtvee, waar ter wereld ook, in zeer grote partijen in tegen de laagst mogelijke prijzen. Ook beheersen zij steeds vaker de hele waardeketen vanaf de landbouwbedrijven, via de industriële verwerking tot voedingsmiddelen, tot in de schappen van de supermarkt. De boer, ‘onderaan’ in de waardeketen, ontvangt slechts een fractie van de gerealiseerde toegevoegde waarde ‘van grond tot bord’.
Zowel boer als consument zijn door de monopolisering van de landbouwmarkten hun zeggenschap over de soort en de kwaliteit van het voedsel kwijt geraakt. De boer zit in het keurslijf van stijgende productiekosten en sterk schommelende en op termijn dalende landbouwprijzen. Noodgedwongen is hij eerder bezig het hoofd boven water te houden dan zich in te spannen voor ecologisch verantwoord produceren. De consument op zijn beurt krijgt hetgeen de supermarkt hem voorschotelt. En dat zijn voedingsmiddelen met de grootste marges en de grootste omzet. Duurzaamheid en voedselveiligheid zijn het kind van de rekening.
Om te voorkomen dat teveel boerenbedrijven er het bijltje bij neergooien, verstrekken rijke landen op grote schaal landbouwsubsidies. Overheden van arme landen hebben deze mogelijkheid niet, zodat hun boeren moeten concurreren met hun gesubsidieerde collega’s in rijke landen. Hierdoor verkommeren zij massaal. De voedsellandbouw in de Derde Wereld gaat daarmee te gronde en vooral in de armste landen neemt de afhankelijkheid van voedselimporten en voedselhulp uit de rijke landen toe.
De voedselvoorziening in de wereld is dus problematisch vanwege verstoorde, gemonopoliseerde markten, een bedreigde boerenstand, een ecologisch niet-duurzaam landbouwsysteem, en uiteindelijk een precaire voedselvoorziening. Hierbij komt dat de voedingsmiddelenconcerns voedsel en grondstoffen voor voedsel over de hele aardbol slepen. Het is niet verantwoord, want erg risicovol, om voor ons dagelijks voedsel afhankelijk te zijn van verre, overzeese aanvoer.
Tegenover deze ongewenste situatie plaatsen wij voedselsoevereiniteit als alternatief. Voedselsoevereiniteit is het recht van mensen op gezond en cultureel passend, duurzaam geproduceerd voedsel. Ook bevat het het recht van landen of blokken van landen om zelf te bepalen wat voor voedsel zij verbouwen en hoe die hun landbouw- en voedselsysteem inrichten. Voedselsoevereiniteit zet hen die het voedsel produceren, verwerken en consumeren centraal en niet de wensen van de markt en voedselmonopolies. Voedselsoevereiniteit verschaft de bevolking grotere voedselzekerheid en voedselveiligheid en boeren bestaanszekerheid.
Voedselsoevereiniteit geeft voorrang aan lokale en nationale markten en economieën. Een land of groep van landen moet zelf kunnen beslissen of het zijn voedsel zelf produceert, of dat het voedsel importeert. Door de voedselvoorziening binnen eigen land of blok van landen te organiseren, worden de multinationaal werkende voedingsmiddelenconcerns buiten spel gezet, krijgen boeren weer grip op hun bedrijfsvoering en ontvangen zij een rechtvaardig inkomen. Het boerenbedrijf is immers gebaat bij een regionale schaal van productie en afzet omdat de productieomstandigheden daarbinnen enigermate gelijkwaardig zijn.
Niet globalisering maar regionalisering, niet export maar het voeden van de eigen bevolking moet het vertrekpunt zijn van welk landbouwbeleid ook. Dit is in de kern wat wij verstaan onder voedselsoevereiniteit. Voedselsoevereiniteit betekent niet kiezen voor autarkie, zelfvoorziening op landelijk niveau, want dat is niet in het belang van de consument. Bovendien kunnen landen en blokken van landen zelden ten allen tijde in al hun voedselbehoefte voorzien.
Voedselsoevereiniteit betekent voedsel primair produceren voor de eigen, binnenlandse, markt en grenzen alleen openstellen voor producten die de eigen landbouw niet kan voortbrengen. In internationale handelsakkoorden dient te worden vastgelegd dat alle landen of landenblokken het recht hebben hun markten voor essentiële voedselproducten te beschermen tegen import. Hiertegenover staat de verplichting buitenlandse markten niet te schaden door export.
Jacques van Nederpelt
Oktober 2013
===================================================
boekje uit 2002:
Klik op het boekje voor de tekst
U kunt ook exemplaren van het boekje bestellen via
Email: info@aardeboerconsument.nl